czwartek, 28 marca 2024r.
Home Wspomnienia Dzieje Krzywej Wsi i Podlesia
Dzieje Krzywej Wsi i Podlesia

       Z powstaniem Kamienia i jego rozwojem ściśle związana jest Krzywa Wieś, współcześnie należąca do Kamienia, chociaż wedle niektórych podań miała ona powstać i uformować się jako samodzielna osada. Hipotezę tę potwierdza nazwa Krzywa Wieś, utrzymująca się od początku istnienia wsi. Osada prawdopodobnie powstała i rozwinęła się wzdłuż drogi zwanej jeszcze do niedawna "gościńcem królewskim".

       Tak pisze o powstania Krzywej Wsi dr Andrzej Rurak w książce "Kamień w przeszłości i dziś".

       W kronice OSP Kamień zapisano: "Poza Krzywą Wsią biegnie trakt z Tarnowa do Zamościa. Na skrzyżowaniu dróg przy Krzywej Wsi leżał olbrzymi kamień, przy którym zbierali się panowie celem odbycia łowów. Uczestnikiem jednego z polowań był król Stefan Batory."

       Na podstawie tych zapisów trudno ustalić dokładną datę powstania wsi. Na pewno Krzywa Wieś ma długą historię o czyni świadczy droga "gościniec królewski" lub "trakt królewski", który biegnie przez najwyżej położone tereny obecnej Krzywej Wsi. Być może, że jest to najstarsza część gminy Kamień.

       Według pamiętnika spisanego przez mieszkańca Podlesia Piotra Kołodzieja, syna Kacpra, "pierwszym założycielem i pionierem Podlesia był niejaki Bochenek".

       Andrzej Rurak w wyżej wymienionej książce zaś pisze: "Na zachód od wsi, pod lasem w końcu XVIII wieku zaczęli się osiedlać niektórzy mieszkańcy Kamienia i sąsiednich wsi. Tak powstały przysiółki Podlesie, Dudziki i Skiby".

       Natomiast z protokołu Zwierzchności i Rady Gminnej w Kamieniu wynika, że w lalach 1893/94 zezwalano niektórym członkom rodzin na zakładanie zagród na końcu pól przylegających do pastwiska w Podlesiu i odtąd Podlesie zaczęło się zaludniać i powstała wieś "Podlesie" wcześniej nazywana "Bochenkami".

       Piotr Kołodziej w pamiętniku opisuje życie mieszkańców Podlesia, których głównym źródłem utrzymania była praca na roli oraz korzyści czerpane z lasu.

       Zarówno Krzywa Wieś jak i Podlesie nie siały się samodzielnymi wsiami lecz wchodziły jako przysiółki w skład Kamienia.

       Fakt, że Krzywa Wieś była liczącą się miejscowością w gminnej organizacji samorządowej potwierdza, protokół sesji rady gminnej z 1870 roku, w którym zapisano, że na 22 radnych gminy, sześciu radnych to mieszkańcy Krzywej Wsi: Józef Piróg, Sebastian Dudek i Antoni Sądej jako asesorzy, Ignacy Wilk, Wawrzyniec Błąd, Walenty Olko. W 5-cio osobowej komisji lasowej było 2 radnych z Krzywej Wsi a to Sebastian Dudek i Antoni Sądej.

       Kiedy w 1915 roku wydano w gminie 6 koncesji na handel, tylko jedna przypadała dla Jana Surdyki z Krzywej Wsi.

       Żywe były też idee powstań narodowych wśród mieszkańców. Udział w powstaniu styczniowym w 1863 roku wzięli Partyka i Urban z Krzywej Wsi. Partyka zginął, Urban powrócił a kiedy po latach zmarł ksiądz Henryk Grębski urządził mu uroczysty pogrzeb jak bohaterowi narodowemu - podaje dr Andrzej Rurak.

       W kronice szkolnej w Krzywej Wsi zapisano, że Jan Surdyka członek "Sokola", organizacji patriotycznej przygotowującej młodzież do walki o niepodległą Polskę przeznaczył w testamencie 3000 koron na budowę sokolni.

       Przywódcą ruchu ludowego był Błażej Piróg, uczestnik Zjazdu w 1895 roku w Rzeszowie.

       Świati mieszkańcy Krzywej Wsi zabiegali o budowę szkoły i jak wynika z protokołu rady gminy w 1885 roku na reprezentantów do budowy szkoły w Krzywej Wsi wybrano Pawła Kidę i Walentego Surdykę. Jednak z braku placu i funduszów postanowiono prowadzić naukę w lokalu wynajętym.

       Problem budowy szkoły przewija się przez kolejne lala posiedzeń rady gminy i dopiero w 1892 roku uchwalono rozpoczęcie budowy szkoły w Krzywej Wsi. Jak podaje Andrzej Rurak w swojej książce Antoni Koba był pierwszym absolwentem szkoły w Krzywej Wsi, który w 1910 roku zdał egzamin do szkoły średniej w Rzeszowie.

       Nie ominęły wsi epidemie różnych chorób i w 1892 roku zaprotokołowano, że na szpital wynajęto stodołę u Piotra Piroga.

       Od roku 1910 protokoły rady gminnej podają nazwiska radnych z Podlesia - Sebastian Korytko, Adam Kiełb i inni z zaznaczeniem, że umieli już pisać. Zgłaszali wiele cennych wniosków, między innymi by przeznaczyć 1 ha pastwiska pod szkołę w Podlesiu naprzeciw Kiełbia.

       Konstanty Radomski w swojej kronice wymienia również Wiktorię Kiełb, żonę Antoniego jako aktywna, społeczniczkę z Podlesia.

       W latach I wojny światowej zginęli żołnierze jak i osoby cywilne, nie sposób jednak już ustalić kto i ile z poszczególnych miejscowości gminy. W 1936 roku budowano w Krzywej Wsi piętrowy, murowany budynek szkoły a w Podlesiu obszerniejszy budynek z drzewa.

       Długoletnim kierownikiem szkoły w Krzywej Wsi był Jan Kogut a następnie Mieczysław Moskal. Janina i Mieczysław Moskalowie, byli to ludzie nad wyraz skromni, uczciwi, wspaniali nauczyciele i wychowawcy. Uczniowie zdobywali podstawy nauki szkolnej i przechodząc do wyższych klas szkoły w centrum Kamienia mieli doskonale przygotowanie do dalszej nauki. Podkreślić też należy pracę kulturalną Adama Makucha, który skupiał wokół siebie uzdolnioną młodzież tworząc zespoły muzyczne, taneczne, chór.

       Nie żyjący już dyrektor Banku w Kamieniu Alojzy Madej mawiał, że ziemia Krzywej Wsi ma korzystne prądy wolne które powodują, że ludzie maja piękne głosy.

       Podlesie, które powstało o wiele później szybko postępowało w rozwoju gospodarczym. Przyczyniło sie do tego korzystanie z pożytków leśnych, pastwiska.

       Piotr Kołodziej w swoim pamiętniku pisze, że w domu Kołodziejów zbierali się mieszkańcy Podlesia by posłuchać "drukowanego słowa".

Kacper Kołodziej był pięciokrotnie wybierany radnym gminy a także asesorem w wyborach do parlamentu austriackiego. Rozwój wsi zahamował wybuch II wojny światowej oraz. wysiedlenie jej mieszkańców, spalenie zabudowań.

       Po zakończeniu wojny powrócili do swoich zagród, odbudowali je, rozwijali hodowlę. Zbudowali drogę najpierw żwirową a następnie asfaltową. Zagospodarowali pastwisko. Przystąpili do budowy remizy OSP, którą rozbudowano na piękną szkolę, mieszkania dla nauczycieli, salę gimnastyczną. Staraniem mieszkańców Podlesia i Krzywej Wsi powstała cegielnia, która dawała zatrudnienie. Również mieszkańcy Krzywej Wsi znajdują zatrudnienie w Sanatorium Przeciwgruźliczym i Domu Opieki w Górnie.

       Wiele wysiłku włożyli też mieszkańcy Krzywej Wsi w budowę drogi, remizy OSP, remontu szkoły. Z obawy aby kogoś nie pominąć nie wymieniamy nazwisk urodzonych w Krzywej Wsi i Podlesiu, którzy zdobyli wyższe wykształcenie, zajmowali lub zajmują wysokie stanowiska, są chlubą i dumą swoich wsi. Ale prawie wszyscy ich znamy i jesteśmy z nich dumni.

 

Opracowali: S.J.Cz

 

Kto jest online


     Naszą witrynę przegląda teraz 27 gości 

Wsparcie działalności

 

Towarzystwo  Przyjaciół   Kamienia

 jest organizacją pożytku publicznego.

Można przekazać 1,5 % podatku

 W zeznaniu podatkowym należy wpisać:   KRS - 000 0037454

i deklarowaną kwotę podatku.

 

Wypełnij PIT on-line i przekaż 1.5% dla Towarzystwa Przyjaciół Kamienia

Copyright ? 2010 Towarzystwo Przyjaciół Kamienia. Design KrS, Valid XHTML, CSS