Towarzystwo Przyjaciół Kamienia w 2005 roku dokonało remontu zabytkowej studni zwanej „Browar”. W gazecie wydawanej w tym czasie przez Towarzystwo ukazał się z tej okazji artykuł na ten temat, opracowany na podstawie informacji Henryka Rodzenia s. Kazimierza i Józefa Rodzenia s. Michała, zebranych przez Józefa Czubata, potomka pierwszego właściciela studni. Fragmenty tego artykułu zamieszczamy poniżej.

     Studnię tę wybudował w latach 1880-1881, dla potrzeb swojego gospodarstwa rolnego, mieszkający tam Walenty Bochenek, także fundator przydrożnej kapliczki w Górce i wójt Gminy Kamień. Potrzebował on dużo wody, ponieważ posiadał spore gospodarstwo, w tym trzy pary koni i kilkanaście sztuk bydła. Wykopał więc bardzo szeroką i głęboką, jak na ówczesne czasy, studnię przy drodze. Przyjęła się dla niej nazwa „Browar”, która funkcjonuje do dziś. Była ona znana w całej wsi i okolicach, ponieważ nawet w okresie największej suszy była w niej woda. Przyjeżdżali po nią gospodarze z innych części Kamienia, zwanych wtedy Podkościele, Dół, Rupcie, Róg, czekali z wozami w kolejce, czasem od najwcześniejszych godzin porannych, a w wielkie susze nawet przez całą noc. Swój sukces studnia zawdzięczała obfitemu dopływowi, tak że można było czerpać z niej przez całą dobę, z niewielkimi przerwami, nawet podczas suszy, kiedy inne studnie w okolicy wyschły.

     Gdy przed studnią ustawiały się długie kolejki z furmanek konnych miejsce to stawało się miejscem spotkań towarzyskich; można było porozmawiać, poznać najnowsze wieści z okolicy, poplotkować, popolitykować, a często i pokłócić się o to, kto ma pierwszy czerpać wodę.

     Woda ze studni „Browar” ceniona była w dawnych czasach za dobry smak i miękkość, dzięki której myte nią włosy były błyszczące i zdrowe. Mówi się, że dlatego chłopcy z tego terenu mieli bujne czupryny, a dziewczęta piękne, mocne włosy. Do tej pory zrobiona z niej herbata ma wyśmienity smak.

     Zarząd Towarzystwa Przyjaciół Kamienia w 2005 roku postanowił zaopiekować się studnią, która stanowiła już wtedy zabytek, przywrócić jej dawny wygląd i uporządkować teren wokół niej. Zamontowano nowy żuraw, składający się z tzw. kuli i strzały, drewniane wiadro do czerpania wody, poprawiono dębową cembrowinę oraz postawiono drewniane poidło dla koni i krów. Prace stolarskie wykonał społecznie właściciel Zakładu Stolarskiego „Chata” w Kamieniu Tadeusz Wakuła.

Na zdjęciach z 2005 roku przy pracy: Franciszek Rurak, Radny Gminy Kamień, bracia Józef i Antoni Sądejowie oraz członkowie zarządu Towarzystwa Przyjaciół Kamienia Józef Czubat - Przewodniczący, Jan Orszak - Zastępca Przewodniczącego, Paweł Gutowski - Członek Zarządu (dodatkowe zdjęcia w galerii)

Na zdjęciu wykonawcy renowacji studni w 2020 roku Stanisław Sudoł, Józef Piekut i Arkadiusz Wakuła

Na zdjęciu studnia „Browar” w Górce przed renowacją w 2020 roku

zdjęcia wykonali: Aleksandra Marciniec i Jan Orszak

     Po dwudziestu latach, w bieżącym 2024 roku, Towarzystwo Przyjaciół Kamienia podjęło dalsze prace rekonstrukcji tego zabytku. Zakupiono drewniane wiadro do czerpania wody, wykonane z drewna dębowego oraz zamontowano poidło. Zostało ono wykonane na wzór tego z drugiej połowy XIX wieku, z drewna jodłowego, przez Bolesława Sądeja i przez niego zamontowane. Nie zapomniano o belce, do której przywiązywano pojone zwierzęta.

     Przy konserwacji studni pomogła Rada Sołecka Kamienia-Górki i Wspólnota Serwitutowa.

     Mamy nadzieję, że pokażecie swoim dzieciom, wnukom i wakacyjnych gościom starodawną studnię zwaną Browarem i opowiecie, jak dawniej dawano pić koniom i krowom.

     Zamontowane tam urządzenia działają, można czerpać wodę, spróbować czy jest smaczniejsza niż ta z kranu, wylewać ją do poidła dla zabawy dzieci. Tym bardziej, że studnia musi być używana, by świeża woda mogła do niej napływać.

     W Kamieniu mówiono, że w browarze piwa nie zabraknie, tak jak wody w studni w Kamieniu-Górce.

Zdjęcia studni po renowacji w 2024 wykonał Jan Orszak

op. JC

Makuch Adam (ur. 14.01.1899 r. - zm. 25.04.1986 r.)

     Adam Makuch syn Teodora i Antoniny urodził się w Mikulińcach powiat Tarnopol na Kresach Wschodnich w rodzinie inteligenckiej. Swoją drogę życiową przedstawił we własnoręcznie napisanym życiorysie.

     Do Kamienia, jak wspomina, przyjechał w czasie drugiej wojny światowej z siostrami Janiną i Leontyną. Janina i Adam podjęli pracę w 3-klasowej Szkole Podstawowej w Krzywej Wsi. Następnie, już do samej emerytury, Adam Makuch pracował w Szkole Podstawowej w Kamieniu, gdzie także mieszkał aż do śmierci.

     Adam Makuch był nietuzinkową osobą, człowiekiem obdarzonym wieloma talentami. Jego wszechstronne wykształcenie pozwalało mu prowadzić zajęcia w szkole zarówno z wychowania fizycznego, jak i muzyki, czy matematyki. Był bardzo zaangażowany w życie lokalnej społeczności, starał się zarazić swoją pasją do sportu, muzyki czy teatru jak największą liczbę osób i to nie tylko dzieci i młodzież, z którymi miał na co dzień styczność w pracy zawodowej, ale także osoby dorosłe. Organizował więc i prowadził rozmaite warsztaty teatralne dla wszystkich chętnych, niezależnie od wieku.

Zespól teatralny i muzyczny (kolęda) pod kierunkiem Adama Makucha (siedzi pierwszy z prawej), obok ze skrzypcami Stanisław Piędel, basy - Antoni Łach, z lewej ze skrzypcami stoi Walicki

     Uczęszczał do Wojskowej Akademii w miejscowości Neustadt koło Wiednia i stąd też wzięło się zapewne jego zamiłowanie do sportu i do krzewienia kultury fizycznej w ogóle. Do Kamienia przyjechał podobno rowerem z Przemyśla tzw. kolarzówką lub wyścigówką i ten rower był trochę takim jego znakiem rozpoznawczym (wąskie opony, kierownica typu koza), taki rower stanowił wtedy rzadkość na polskich drogach, więc i jego właściciel od razu rzucał się w oczy. Po latach już z daleka każdy wiedział, że jedzie Pan Makuch.

     O takich ludziach jak Pan Adam Makuch mówi się, że wystawili sobie sami pomnik swoimi czynami. Dzięki jego pracy i wielkiemu sercu, które w nią wkładał wiele osób poszerzyło swoją wiedzę ogólną, m.in. ze znajomości dzieł wybitnych pisarzy i muzyków polskich. Pokazywał na własnym przykładzie jak należy rozumieć hasło „w zdrowym ciele, zdrowy duch”, jakie korzyści dają nam regularne ćwiczenia, a było to przecież bardzo dawno, jeszcze przed epoką kultu ciała, joggingu itp.

     Pan Adam Makuch spoczywa na miejscowym cmentarzu, jego grobem opiekuje się Pani Maria Grabiec (była pracownica szkoły), a jej siostra Pani Stanisława Kida opiekowała się Panem Adamem aż do jego śmierci. Pozostanie On w pamięci mieszkańców Kamienia jako bardzo ważna osoba w naszej lokalnej historii.

     Zachowało się na szczęście sporo zdjęć dokumentujących jego pracę, które chętnie prezentujemy.

Kamień 16 listopada 2021 r.

op. JC