Gazeta Lwowska 1871 nr 160 s. 2

Głos Narodu 1900 nr 264 s. 3-4

Słowo Polskie 1900 nr 527 s. 1

Gazeta Lwowska 1883 nr 191 s. 3

Dziennik Polski 1901 nr 414 s. 2

Przyjaciel Ludu - Organ Stronnictwa Chłopskiego 1926 nr 16 s. 5

Dziennik Polski 1904 nr 104 s. 3

     Prof. dr hab. Stanisław Sudoł był ekonomistą, kierownikiem Katedry Zarządzania, długoletnim profesorem i dziekanem Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu.

     Urodził się 6 stycznia 1928 r. w Cholewianej Górze, w ówczesnym województwie lwowskim (dziś woj. podkarpackie). Mieszkał tam z rodzicami do 1941 r., a po wysiedleniu do końca okupacji przebywał w Tarnowie, gdzie uczęszczał do szkoły handlowej, a jednocześnie na tajnych kompletach przerabiał program gimnazjum ogólnokształcącego. Egzamin dojrzałości złożył w Tarnowie w lutym 1946 r. Dyplom magistra ekonomii uzyskał w 1954 r. w Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie, stopień doktora w 1961 r., a doktora habilitowanego w 1972 r. Od 1990 r. był profesorem zwyczajnym. Pracę na UMK prof. Sudoł rozpoczął w 1970 r., w latach 1982-84 reprezentował Uczelnię w Radzie Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego, przez 23 lata był członkiem Senatu UMK (1975-98).

     W pracy naukowej zajmował się problemami ekonomiki, organizacji i zarządzania w odniesieniu do przemysłu i przedsiębiorstw przemysłowych. Opracował kilka cenionych podręczników akademickich dla przedmiotu ekonomika i organizacja przedsiębiorstwa przemysłowego. W 1999 r. wydał pracę "Przedsiębiorstwo. Podstawy nauki o przedsiębiorstwie. Teoria i praktyka zarządzania", uważaną za najpełniejsze opracowanie teoretyczne dotyczące przedsiębiorstw, jakie powstało dotychczas w Polsce.

     Prof. dr hab. Stanisław Sudoł był członkiem i działaczem szeregu organizacji i stowarzyszeń naukowych, m.in. Komitetu Nauk Organizacji i Zarządzania PAN, Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, Towarzystwa Naukowego w Toruniu.

     W 2005 r. gdy w rodzinnej Cholewianej Górze odbyło się poświęcenie Szkoły Podstawowej im. św. Jadwigi Śląskiej, swoją obecnością zaszczycił tę uroczystość. Stanisław Sudoł wspominał: „Podczas tej uroczystości towarzyszyły mi wzruszenie, pamięć, nostalgia za przeszłością - to stany ducha, które niejako automatycznie wyzwalają się w człowieku przybywającym w rodzinne strony. Tutaj się urodziłem, z tą ziemią jestem związany, choć przecież nie mieszkałem tu długo. Powiedziałem młodzieży, że dzisiaj dobre wykształcenie i dobra szkoła to wielka wartość, zaś źródłem powodzenia młodego człowieka są, w moim przekonaniu, dwie rzeczy: ambicja i pracowitość. Dziś, aby do czegoś dojść, trzeba się nie tylko uczyć przedmiotów ogólnokształcących i informatyki, ale przede wszystkim języków obcych. Śmiem twierdzić, że pod względem możliwości uczenia się (narzędzia, przepływ informacji, technika) dzisiejsza młodzież ma ogromną przewagę nad moim pokoleniem, które w szkole podstawowej dysponowało ołówkiem, zeszytem i jedną książką. Urodziłem się 6 stycznia 1928 r. w Cholewianej Górze, mieszkałem tam z rodzicami do roku 1941, kiedy to Niemcy wysiedlili wieś. Korzystając z okazji, pragnę serdecznie pozdrowić wszystkich moich rodaków z Cholewianej Góry i okolic, szczególnie młodzież, która ma teraz wspaniałe warunki do nauki. Oby z waszych szeregów wyszedł niejeden profesor”.

     Profesor Stanisław Sudoł należał do uznanych autorytetów w kraju i za granicą w dziedzinie ekonomiki przedsiębiorstwa oraz organizacji i zarządzania, zaś wyniki jego badań mają ogromne znaczenie dla praktyki gospodarczej.

     Był siostrzeńcem ks. prałata dr. Tomasza Wąsika (1878-1951) pochodzącego z Kamienia, który pełnił ważne funkcje sekretarza konsystorzu biskupiego w Przemyślu oraz przez 22 lata rektora Małego Seminarium w Przemyślu.

     Profesor Stanisław Sudoł zmarł 29 stycznia 2020 roku w Warszawie. Spoczął na Cmentarzu Parafialnym w Radości przy ul. Izbickiej w Warszawie.

Opracował Mirosław Piędel
członek zarządu Towarzystwa Przyjaciół Kamienia

Materiały źródłowe:
Prof. S. Sudoł, Przedsiębiorstwo przemysłowe : ekonomika, organizacja, zarządzanie (1988, ISBN 8320806917),
Prof. S. Sudoł Przedsiębiorstwo: podstawy nauki o przedsiębiorstwie: teorie i praktyka zarządzania (1999, ISBN 8387673757),
Prof. S. Sudoł Nauki o zarządzaniu : węzłowe problemy i kontrowersje (2007, ISBN 9788372853455),
Baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska Ośrodek Przetwarzania Informacji - Państwowy Instytut Badawczy,
stara.pwe.com.pl › Książki › Nauki o zarządzaniu i jakości,
umk.pl/wiadomosci/?id=26559 – Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, fot. Andrzej Romański,
GOŚĆ NIEDZIELNY 4 grudnia 2005 Rozmowa z prof. Stanisławem Sudołem, pochodzącym z Cholewianej Góry, naukowcem i wybitnym ekonomistą.

     Wywiad przeprowadziła uczennica Szkoły Podstawowej w Kamieniu w latach dziewięćdziesiątych.

     "W 1940 r. w wieku 17 lat pani Franciszka Maziarz została wytypowana z gminy do wyjazdu na przymusowe roboty do Niemczech. Musiała zgłosić się do biura pracy w Rzeszowie, skąd została odtransportowana do Niemczech. Tam co kilkanaście kilometrów odpinano po 2-3 wagony i rozdzielano Polaków do pracy. Wagon, w którym znajdowała się pani Franciszka, odczepiono w Norymbergii i z tamtejszego biura pracy została przydzielona do pracy w Bawarii na dwustuhektarowym gospodarstwie. Po przyjeździe do gospodarzy dostała cokolwiek jeść i zaraz musiała zacząć pracę. Jej dzień pracy zaczynał się od godziny 3 rano i trwał przeważnie do 24. Robiła wszystko to, co trzeba robić w gospodarstwie.

     Przy pracy na roli nie można było rozmawiać, ani odpoczywać, gdyż pilnowano ich i rozmowę uznawano za stratę czasu. Jeżeli ktoś nie chciał pracować, zabierano go na posterunek, gdzie był bity i dostawał do jedzenia tylko suchy chleb i wodę, a kiedy kara nie poskutkowała, zabijano go.

     Po powrocie z pola [Franciszka Maziarz] dostawała kolację. Wszystkie posiłki jadła osobno, nie przy stole z gospodarzami. Po kolacji szła do obory do bydła. Miała do nakarmienia i do dojenia 25 krów. Następnie, po wykonaniu wszystkich prac w oborze, sprzątała w domu. Zmywała naczynia po kolacji, myła podłogi, robiła pranie. Wszystko było sprawdzane przez gospodarza, czy starannie zostało wykonane. Po całodziennej pracy kładła się na 3-4 godziny spać w swoim małym pokoiku.

     W zimę chodziła w drewnianych butach do lasu ścinać drzewa, następnie je przerzynała, rąbała, a oprócz tego zbierała gałęzie, które trzeba było wiązać w wiązki i wszystko ładnie układać. Jeżeli chciała gdzieś jechać, musiała mieć specjalne pozwolenie na piśmie od gospodarza i przypięty znaczek z dużą literą P, który oznaczał, że jest Polką.

     Kiedy zachorowała i nie mogła wstać, gospodarz, zamiast przyprowadzić doktora, poszedł na posterunek ze skargą, że nie chce pracować. Dopiero, gdy przyszedł posterunkowy i zobaczył w jakim jest stanie, posłał po lekarza.

     Po prawie czterech latach została przeniesiona do innej wsi. Tam już nie miała tyle pracy i była lepiej traktowana.

     Na robotach w Niemczech była do końca wojny, a po wojnie musiała czekać jeszcze bardzo długo na transport do Polski. W Niemczech straciła swoje najpiękniejsze lata, a złe traktowanie odbiło się na jej zdrowiu."

Tekst oryginalny:

     W dowód wdzięczności i pamięci dla wszystkich mieszkańców gminy Kamień: pomordowanych, wypędzonych, prześladowanych i zaginionych w latach 1939-1945, wybudowano pomniki i odsłonięto tablice upamiętniające tę tragedię.

     Mamy nadzieję, że pomniki i tablice będą kształtować postawy patriotyczne obecnych i przyszłych pokoleń.

1. Pomnik wybudowany w 1966 r. w Kamieniu

2. Ufundowana w 1987 r. tablica przy Kościele Parafialnym p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Kamieniu

3. Pomnik poległych wybudowany w Łowisku w 1987 r.

Zdjęcia wykonała mgr Monika Błądek

Zarząd Towarzystwa Przyjaciół Kamienia