piątek, 26 kwietnia 2024r.
Home
Towarzystwo Przyjaciół Kamienia
445. rocznica lokacji Kamienia

     14 września 1578 roku król Polski Stefan Batory (drugi elekcyjny) wydał we Lwowie akt lokacyjny, na mocy którego została założona na ziemiach królewskich nasza rodzinna wieś Kamień.

     Co wiemy o królu?

     Urodził się 27 września 1533 roku w Somlyo, jego ojcem był Stefan Batory (1477-1534) wojewoda Siedmiogrodu, a matką Katarzyna Telegdi. Miał dwóch braci, byli starsi od niego: Andrzeja i Krzysztofa. Świetnie znał łacinę, miał wyrobiony charakter pisma. W młodości bawił na dworze wiedeńskim, jeździł z misją do Włoch. Kilka miesięcy studiował na najświetniejszym wówczas uniwersytecie w Padwie, uczył się sztuki rządzenia, polityki i rycerskiego rzemiosła w ciągłych walkach z Turkami. W początkowych latach wychowaniem przyszłego króla zajmowała się matka - Katarzyna Telegdi, a po jej śmierci najstarszy brat Andrzej. 24 maja 1571 roku Stefan Batory został wojewodą Siedmiogrodu, w tym dniu został także jednogłośnie okrzyknięty udzielnym władcą jako liber princepsTranssilvaniae.

     Był najwybitniejszym politykiem swoich czasów i wielkim patriotą węgierskim. Jego najważniejszym marzeniem było wyzwolenie i zjednoczenie ojczyzny Siedmiogrodu.

     15 grudnia 1575 roku odbyła się w Rzeczpospolitej kolejna elekcja, podwójna. Większość Senatu Rzeczpospolitej Obojga Narodów opowiedziała się za cesarzem Maksymilianem II, zaś masy szlacheckie okrzyknęły królem ostatnią Jagiellonkę - Annę, wybierając jej za męża księcia Siedmiogrodu Stefana Batorego.

     1 maja 1576 roku w katedrze wawelskiej Stefan Batory poślubił Annę Jagiellonkę i otrzymał koronę królewską. W chwili zawarcia związku małżeńskiego król miał 44 lata (tak długo był kawalerem). Jego wybranka miała już 54 lata. Wyboru Batorego na króla nie uznał jednak Gdańsk. Ostatecznie miasto uznało władzę króla 12 grudnia 1577 roku. Ukorzyło się i od tej pory stało wiernie przy królu hojnie, wspierając go finansowo.

"Stefan Batory" - Malarz: Marcin Kober. Najsłynniejszy z portretów króla, zachowany w klasztorze Misjonarzy na Stradomiu w Krakowie

 

     Zasługi króla:

     19 maja 1577 na synodzie duchowieństwa polskiego w Piotrkowie przyjęto uchwały soboru trydenckiego, w tym decyzję o przyjęciu kalendarza gregoriańskiego. Reformy tej dokonano ostatecznie w 1582 roku. Wprowadziły ją na początku tylko kraje włoskie, Hiszpania, Portugalia i Rzeczpospolita. Jej zwolennikiem jej był również król Stefan.

     Na sejmie w 1578 roku podjęto decyzję o utworzeniu piechoty wybranieckiej. Tworzyli ją wybrańcy - chłopi z dóbr królewskich. Posiadacz co dwudziestego łanu był zwolniony z odrabiania pańszczyzny i innych ciężarów w zamian za służbę w wojsku w razie wojny i odbywanie ćwiczeń wojskowych w niedzielę. Na jego rynsztunek składali się posiadacze pozostałych 19 łanów. Pracowali za niego na pańskim polu, a w czasie wojny obrabiali jego rolę. Siła bojowa piechoty została wykorzystana przez króla w czasie wojny o Inflanty. Piechota wybraniecka stała się symbolem chłopskiego patriotyzmu i chłopskiej krwi wylanej w obronie ojczyzny. Obronę rubieży powierzył król kozakom rejestrowym. Nadał im król dowódców, sztandar z Białym Orłem i surowy regulamin. Sprowadził także do kraju kilkunastu inżynierów z zagranicy i zapoczątkował funkcjonowanie oddziałów saperskich. Mieli za zadanie budować mosty pontonowe, ryć podkopy pod twierdzami przeciwnika, sypać umocnienia polowe. Jako pierwszy król Stefan Batory planował każdą kampanię wojenną w oparciu o mapy.

 

Polscy żołnierze z XVII wieku na rysunku Bohdana Wróblewskiego. Z lewej strony piechur wybraniecki, z prawej dragon - Muzeum Wojska Polskiego

 

     3 marca 1579 został ustanowiony Trybunał Koronny. Najwyższym sędzią w kraju był król, nie mógł jednak faktycznie sprawować tej funkcji, dlatego ustanowiono sąd apelacyjny, który działał na terenie Królestwa.

     1 maja 1579 roku król wydał akt fundacyjny i założył Akademię Wileńską. Uczelnia powstała z przekształcenia Kolegium Jezuitów w Wilnie w uniwersytet. Jej pierwszym rektorem był znany jezuita ksiądz Piotr Skarga.

 

Uniwersytet Wileński, dziedziniec - pobrano z Wikipedia org.pl

 

     W 1579 roku rozpoczął wojnę o Inflanty z Iwanem IV Groźnym. Zorganizował trzy kampanie: w 1579 zdobył Połock, w 1580 roku Wielkie Łuki a w 1581 uderzył na Psków. Niestety nie udało się mu go zdobyć. Wojna zakończyła się podpisaniem 15 stycznia 1582 roku w Jamie Zapolskim rozejmu na 10 lat. Król odzyskał Inflanty i zdobył ziemię połocką. Stefan Batory odepchnął Rosję na ponad 120 lat od Bałtyku.

     Ostatnie lata król poświęcił na przygotowania do wojny z Turcją, by przywrócić swojej ojczyźnie wolność. Plan nie został zrealizowany, bowiem śmierć przerwała przygotowania.

     Zmarł w Grodnie 12 grudnia 1586 roku. Zachorował nagle. Przyczyną było przemoczenie po forsownym polowaniu i kłopoty z nerkami. Został pochowany na Wawelu, z dala od swojej prawdziwej ojczyzny.

 

Nagrobek Stefana Batorego w kaplicy Mariackiej. Nagrobek wykonał Santi Gucci w 1595 roku. Fundatorem była Anna Jagiellonka - źródło: pl.wikipedia.org./wiki/Nagrobek Stefana Batorego

 

Bibliografia:
Grzybowski Stanisław: Król i kanclerz [w] Dzieje narodu i państwa polskiego, Kraków 1988.
Samsonowicz Henryk : Historia Polski do roku 1795, Warszawa 1985.
Wikipedia.org.pl

 

     445 lat później...

     14 września 2022 roku odbyło się spotkanie Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Kamienia, aby skromnie uczcić rocznicę lokacji naszej miejscowości. Przybyłych na spotkanie przywitał Prezes TPK pan Józef Czubat. Następnie pani Genowefa Saj odczytała fragment aktu lokacyjnego wydanego przez króla Stefan Batorego. Pan Józef Czubat poinformował zebranych o okolicznościach dotarcia do tak ważnego dla naszej miejscowości dokumentu i podkreślił, że niewiele miejscowości w Polsce może się pochwalić takim aktem lokacyjnym. W spotkaniu udział wzięli Józef Czubat, Mirosław Piędel, Genowefa Saj, Zofia Bednarz, Anna Kołodziej, Alicja Hawro, Alicja i Paweł Gutowscy, Zofia i Jerzy Bednarzowie, Beata i Grzegorz Boguniowie, Elżbieta i Antoni Partykowie, Helena i Jan Orszakowie.

 

Od lewej w pierwszym rzędzie: Antoni Partyka, Elżbieta Partyka, Zofia Bednarz, Jerzy Bednarz, Mirosław Piędel, Józef Czubat, Alicja Hawro, Paweł Gutowski,
od lewej w drugim rzędzie: Genowefa Saj, Zofia Bednarz, Anna Kołodziej, Jan Orszak, Helena Orszak, Alicja Gutowska, Beata Boguń, Grzegorz Boguń

 

Kamień, 14.11.2022 r.

Helena Orszak
 
Wspomnienie Rodziny Majków

     Wincenty Majka syn Sebastiana (1900-1979) - znany Kamieniak, który w okresie międzywojennym zdobył wyższe wykształcenie, pracujący prawie całe życie w leśnictwie oraz niektórzy członkowie jego Rodziny.

     Wincenty Majka urodził się 4 kwietnia 1900 r. w Kamieniu w rodzinie światłego i zamożnego chłopa. Po ukończeniu nauki w szkole powszechnej w Kamieniu, podjął dalszą edukację w prywatnym gimnazjum w Nisku.

Pierwszy z lewej od dołu - Wincenty Majka


     Jako gimnazjalista, mając 18 lat, zaciągnął się do służby wojskowej w organizowanej Armii Wojska Polskiego. Na froncie Pierwszej Wojny Światowej spędził lata 1918-1919.

Wyciąg z Księgi Protokołów Rady Gminnej w Kamieniu


     Po powrocie z wojny kontynuował naukę w gimnazjum w Nisku, które ukończył w 1920 r. Dał się tam zapamiętać jako aktywny członek Kółka Dramatycznego. Według wspomnień profesora tego gimnazjum - S. Bąka, to Wicek Majka na uroczystości w dniu 30 listopada 1916 r., poświęconej pamięci H. Sienkiewicza odczytał fragment z Pana Wołodyjowskiego, co warto odnotować, choć było to jeszcze pod zaborami, uroczystość ta zakończyła się odśpiewaniem hymnu „Jeszcze Polska nie zginęła”. O Wincentym Majce w gimnazjum krążyła piosenka: „Kamień na kamieniu, a na tym Kamieniu jeszcze jeden kamień, a na tym kamieniu siedzi Majka z Rodzeniem”.

     Następnie Wincenty Majka podjął naukę w Seminarium Duchownym Uniwersytetu Lwowskiego. Po dwóch latach jednak zrezygnował i podjął pracę nauczyciela w szkole w Krzoczowie w powiecie lubelskim, gdzie pracował w latach 1922-1924. Dzięki tej pracy uzyskał niewielkie oszczędności i przy pomocy finansowej ojca w 1924, zgodnie ze swoimi zainteresowaniami, podjął naukę na Uniwersytecie Poznańskim na Wydziale Rolno-Leśnym. W 1928 r. uzyskał dyplom inżyniera. Przez kilka miesięcy był asystentem w Katedrze Leśnej tego Uniwersytetu. Następnie podjął pracę w leśnictwie, najpierw w Dyrekcji Bydgoskiej następnie do czasu wybuchu drugiej wojny światowej w Dyrekcji Poznańskiej.

     W 1935 r. zawarł związek małżeński z Kazimierą Mackowską mieli dwie córki.

     11 maja 1938 został odznaczony Brązowym Medalem za Długoletnia Służbę.

     W czasie okupacji, aby uniknąć aresztowania wyjechał do swojej rodzinnej wsi. W Kamieniu podjął pracę nauczyciela w szkole powszechnej. Prowadził także tajne nauczenie dla uczniów w zakresie szkoły średniej. Jego bratanek - Józef Majka, wspomina, że Wincenty bardzo mało czasu spędzał w domu, bojąc się aresztowania, ponieważ zajmował przed wojną wysokie stanowisko i utrzymywał kontakty z ruchem oporu.

     Po wojnie kontynuował zatrudnienie w administracji Lasów Państwowych. Zajmował kierownicze stanowiska, w tym Dyrektora w Rzeszowie, a następnie w Krakowie.
Zmarł 6 stycznia 1979 r. i został pochowany w Włocławku.

     Wincenty Majka wychował się w szanowanej i cenionej rodzinie. Jego ojciec – Sebastian urodził się i żył w Kamieniu w latach 1871 -1953. Prowadził duże gospodarstwo rolne, był jednym z nielicznych mieszkańców Kamienia, którzy w tych latach potrafili pisać i czytać. Pozwoliło mu to w okresie od 1929 do 1936 r. pełnić stanowisko pisarza gminnego. Był długoletnim radnym Rady Gminnej w Kamieniu (w latach 1900-1936). Walczył na froncie Pierwszej Wojny Światowej. W latach 1926-1937 prowadził księgowość Kasy Stefczyka w Kamieniu.

     Sebastian Majka, poza wymienionym powyżej synem Wincentym miał jeszcze synów: Józefa i Jakuba oraz córkę Salomeę.

     Najstarszy z synów - Józef, po rezygnacji w 1936 r. przez ojca ze stanowiska pisarza gminnego, przejął od niego ten urząd. Józef Majka był pierwszym mieszkańcem Kamienia, który wybudował piętrowy murowany dom. Przez wiele lat w budynku tym mieścił się Urząd Pocztowy i Apteka.
Salomea Majka w 1911 r. wyjechała do Stanów Zjednoczonych i tam zamieszkała na stałe.
Jakub Majka objął po ojcu gospodarstwo. W 1939 r. został zmobilizowany i walczył z faszystami. Po klęsce wrześniowej dostał się do obozu dla jeńców wojennych. Bardzo trudne warunki w obozie spowodowały, że mocno podupadł na zdrowiu i nie był już w stanie podjąć pracy w gospodarstwie rolnym. Zmarł w wieku 45 lat.

 

Kamień, grudzień 2022 r.

Opracował Józef Czubat, wykorzystując dokumenty i zdjęcia udostępnione przez Rodzinę Majków: Halinę Przybysz-Majkę i Jozefa Majkę „Rocznik Towarzystwa Ziemi Niżańskiej-Wspomnienia z lat dawnych” cz. I profesora Stanisława Bąka, wyciąg z Księgi Protokołów Rady Gminnej w Kamieniu
 
Poszukiwani potomkowie Jana i Agnieszki Sudołów z Cholewianej Góry

     Kilka lat temu na aukcji kolekcjonerskiej kupiłem dwie interesujące karty pocztowe. Ich nadawcą był Jan Sudoł, żołnierz armii austro-węgierskiej przebywający w rosyjskim obozie jenieckim w Poklewce w guberni permskiej.

     Pierwsza z nich, napisana dnia 1 lipca 1917 roku, adresowana jest do żony Jana, Agnieszki Sudoł Wąsikównej (zapewne: z domu Wąsik). Oto skan awersu:

     Treść znajduje się na rewersie i niezwykłym świadectwem tamtych strasznych czasów.

     Druga kartka napisana została 15 maja 1917 roku i adresowana jest do siostry Jana - Karoliny Sudołówny. Oto jej awers:

     W obu przypadkach Jan Sudoł korzystał z blankietów Austriackiego Czerwonego Krzyża przygotowanych specjalnie dla jeńców wojennych. Był to przesyłki bezpłatne, jednak podlegały podwójnej cenzurze - rosyjskiej i austriackiej.

     Proszę o pomoc w odszukaniu potomków Jana Sudoła i jego najbliższej rodziny. Być może wciąż mieszkają oni w Cholewianej Górze. Całkowicie bezinteresownie udostępnię rodzinie skany rewersów. Chętnie wysłucham też opinii rodziny na temat moich planów - zamierzam bowiem w przyszłości opublikować treść tych przesyłek jako dokumentów tragicznej historii sprzed ponad stu lat. Jeśli w przeciągu roku od podanej niżej daty nie zgłosi się do mnie żaden potomek Sudołów, uznam, że ta linia rodziny wygasła lub nie ma nic przeciwko moim planom przedstawionym poniżej.

 

Sławomir Kułacz, 15 kwietnia 2020

Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.

 
S z a n o w n i P a ń s t w o ! ! !

Prosimy o wsparcie działalności Towarzystwa Przyjaciół Kamienia o 1% podatku.

Uprzejmie informujemy, że możecie Państwo wesprzeć finansowo działalność Towarzystwa Przyjaciół Kamienia poprzez przekazanie 1 % podatku za 2013 rok. Otrzymane od Państwa pieniądze pozwolą nam na sfinansowanie podejmowanych przez nas działań i projektów.

Jesteśmy zarejestrowani jako organizacja pożytku publicznego w rejestrze sądowym pod numerem KSR 0000037454.

Jeżeli Państwo mają chęć współfinansowania naszych przedsięwzięć, prosimy o wpisanie w zeznaniu podatkowym za 2013 rok:

 

* numer naszego KSR 0000037454,

 

* kwotę wsparcia

 

* można wskazać cel szczególny,

 

* można wyrazić zgodę na podanie swojego nazwiska, imienia oraz podać i adres organizacji tj. Towarzystwu Przyjaciół Kamienia, co pozwoli nam poinformować czytelników strony internetowej o otrzymanej pomocy.

Emeryci i renciści również mogą przekazać 1% swojego podatku. Wymagane jest jednak złożenie zeznania podatkowego na druku PIT do Urzędu Skarbowego po otrzymaniu od ZUS rozliczenia rocznego.

Dziękujemy za okazaną hojność. Szczegółową informacje dotyczącą wielkości otrzymanych wpłat i poniesionych kosztach umieścimy na stronie internetowej Towarzystwa.

Szczegółowe informacje można uzyskać pod nr telefonu: 693709567, 605107029



Zarząd i Członkowie

Towarzystwa Przyjaciół Kamienia

Kamień, 29 stycznia 2014 rok
 
Portal "Nieskończenie Niepodległa. Polska 1926" jako narzędzie do odszukania informacji o bliskich

     Towarzystwo Przyjaciół Kamienia otrzymało interesującą wiadomość o możliwości znalezienia informacji o swoich przodkach mieszkających w naszej wsi w 1926 roku na portalu „Nieskończenie Niepodległa. Polska 1926. Portret zbiorowy II RP” (adres strony tego portalu: www.polska1926.pl).

     Pan Adam Warchoł opracowując rodzinną genealogię znalazł tam informacje - tzw. adresy dziękczynne (imię i nazwisko, data i miejsce urodzenia, miejsce nauki lub pracy, adres zamieszkania) wielu osób z naszej wsi, którzy pomiędzy kwietniem a lipcem 1926 roku podpisali dokument „Deklaracja podziwu i przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych”.

     Dokument ten został przesłany przez rząd II Rzeczpospolitej Polskiej Kongresowi Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej na 150-lecie uchwalenia 4 lipca 1776 roku amerykańskiej Deklaracji Niepodległości. Z tej okazji naród polski postanowił podziękować narodowi amerykańskiemu za pomoc w odzyskaniu niepodległości Polski w 1918 roku, zarówno za poparcie polityczne, jak i wsparcie materialne i finansowe. Zebrano pięć i pół miliona podpisów Polaków, co stanowiło 20% ówczesnego społeczeństwa. I tam właśnie znajdują się podpisy mieszkańców Kamienia, głównie uczniów szkół istniejących wtedy na terenie naszej wsi.

     Portal „Nieskończenie Niepodległa. Polska 1926. Portal zbiorowy II RP” jest doskonałym narzędziem dla instytucji i indywidualnych użytkowników do uzyskania informacji o mieszkańcach Kamienia, naszych dziadkach i pradziadkach, ale i także o społeczeństwie tamtego okresu.

     Zapraszamy do korzystania z niego!


Kamień, 9 listopada 2022 roku

 

Józef Czubat
 
Więcej artykułów…
« PoczątekPoprzednia12345678910NastępnaOstatnie »

Strona 8 z 32

Kto jest online


     Naszą witrynę przegląda teraz 33 gości 

Wsparcie działalności

 

Towarzystwo  Przyjaciół   Kamienia

 jest organizacją pożytku publicznego.

Można przekazać 1,5 % podatku

 W zeznaniu podatkowym należy wpisać:   KRS - 000 0037454

i deklarowaną kwotę podatku.

 

Wypełnij PIT on-line i przekaż 1.5% dla Towarzystwa Przyjaciół Kamienia

Ostatnie wiadomości

Popularne

Copyright ? 2010 Towarzystwo Przyjaciół Kamienia. Design KrS, Valid XHTML, CSS