|
Pierwsze informacje prasowe o „Poczcie” w Kamieniu znalazła i udostępniła Ewa Krzyżek, członkini Towarzystwa Ziemi Niżańskiej, współpracująca z Towarzystwem Przyjaciół Kamienia i sięgają one początku XX wieku. W „Gazecie Narodowej” z 1904 roku znajduje się zdanie: „Stacja telegrafu została otwarta 15 bm. przy urzędzie pocztowym w Kamieniu powiat Nisko”. W tym samym roku „Dziennik Polski” informuje: „Nową stację telegrafu z dniem 15 bm. otwarto w Kamieniu (powiat Nisko) przy istniejącym tam urzędzie pocztowym, stacja telegrafu z ograniczoną służbą dzienną”. Wcześniej najbliższa placówka pocztowa mieściła się od ok. 1860 roku w Sokołowie Małopolskim.
Pomagając Andrzejowi Rurakowi zbierać w latach 1984-1985 materiały do jego książki o historii Kamienia „Kamień w przeszłości i dziś” korzystałem z kroniki, jaką prowadzili pracownicy urzędu pocztowego w Kamieniu. Niestety, obecnie korzystać mogę jedynie z odpisów, bo kronika ta zaginęła.
Pierwszy Urząd Pocztowy znajdował się w Prusinie, zajmował izbę w domu prywatnym, w którym mieszkał Walenty Gancarz z rodziną. Następnie funkcjonował do 1934 roku w nieistniejącym już tzw. budynku gminnym, kiedy to po włamaniu dokonanym w nocy z 14 na 15 lutego tego roku, przeniesiono go do domu prywatnego Jana Mędrali, a w 1938 roku do murowanego budynku należącego do Józefa Majki, gdzie w sąsiedztwie apteki istniał przez 46 lat.
Budynek Józefa Majki, w którym mieściły się biura poczty
Na potrzeby posiadania własnego budynku, dostosowanego do potrzeb nowoczesnych już usług pocztowych i telekomunikacyjnych, zapewniającego mieszkańcom komfort korzystania z nich, władze gminy zabezpieczyły w planach i przekazały bezpłatnie teren pod jego budowę. W 1984 roku placówka poczty w Kamieniu przeprowadziła się do nowo wybudowanego dla niej budynku, w którym funkcjonuje do dziś.
W historii naszej wsi zapisali się pierwsi naczelnicy i kierownicy Urzędu Pocztowego, który na przestrzeni lat nosił różne nazwy. Z zachowanych informacji wiemy, że w 1931 roku naczelnikiem urzędu, zwanego wtedy Agencją Pocztową, była Helena Stępniewska, potem od 1932 roku Stanisława Legocka, następnie do maja 1945 roku Maria Wawrzyniecka z domu Siessówna. Po niej zarządzanie placówką, aż do 1962 roku, przejęła Helena Legutko. Wtedy zatrudnieni tam byli również Stanisława Piela i Piotr Bednarz.
W Urzędzie Pocztowym w Kamieniu odbywały się także praktyki zawodowe, po ich ukończeniu kandydaci na agentów pocztowych zdawali egzamin w Rzeszowie. Kronika pocztowa z Kamienia podawała, że od 15 sierpnia 1945 roku praktykowały: Janina Rurak z Kamienia (została skierowana do pracy jako kierowniczka poczty w Radzichowej), Salomea Gutowska z Kamienia (skierowana do pracy w Kozach, powiat Oświęcimski), Anna Piróg z Cholewianej Góry i zdały one egzaminy na agentów 25 marca 1946 roku. Od dnia 1 października 1946 rozstały przyjęte na praktykę na agentów Wiktoria Półchłopek, Cecylia Delekta i Janina Agrasińska.
W okresie po II Wojnie Światowej w urzędzie pocztowym oprócz naczelnika zatrudnieni byli kasjerki i listonosze. Na przestrzeni lat jako listonosze w Kamieniu pracowali: Paweł Walicki, Jan Grabiec, Marcin Kozak, Antoni Bałut, Władysław Saj i Józef Czerepak (pracował także na terenie Jeżowego).
Od 1928 roku nowa nazwa urzędu pocztowego w Polsce to „Poczta, Telegraf i Telefon”, a od 1991 roku firma podzielona na dwie niezależne instytucje funkcjonuje pod nazwą „Poczta Polska” i „Telekomunikacja Polska”.
Z informacji zawartych w zaginionej kronice Urzędu Pocztowego w Kamieniu wynika, że do wybuchu I Wojny Światowej w 1914 roku pocztę adresowaną do naszej wsi przywożono z Sokołowa Małopolskiego i tam zawożono listy i paczki złożone w placówce w Kamieniu. Przesyłki te przewozili odpłatnie wynajmowani miejscowi rolnicy, którzy posiadali furmanki konne, nazywano ich „pocztylionarzami”. Potem takim punktem przekazowym był Rudnik - stąd nazwa naszego urzędu pocztowego - „Kamień koło Rudnika nad Sanem”, a później Nisko. W latach 1930-1933 przesyłki pocztowe z Rudnika przewozili co drugi dzień furmankami konnymi Walenty Krawczyk i bracia Władysław i Stanisław Krawczyk; warto wspomnieć, że w Rudniku w tym czasie pracował mieszkaniec Kamienia Piotr Czerepak, który po odbytych aplikacjach w Rzeszowie podjął prace na poczcie w Rudniku W czasie okupacji niemieckiej i pierwszych latach po wojnie przesyłki z Niska transportowali furmankami konnymi Jan Lis i mój ojciec, Julian Czubat z Górki. Ze wspomnień Tadeusza Krawczyka spisanych w książce „Moje życie” wynika, że woźnice byli uzbrojeni i konwojowani przez policję z Jeżowego, jadąc przez las „rudnicki”. Wozacy ci pełnili także ważną funkcję, przewożąc nie tylko przesyłki pocztowe, ale przy okazji także inne, powierzone im towary, produkty żywnościowe, np. dla dzieci uczących się w mieście, przewozili mieszkańców, którzy musieli załatwić w mieście urzędową lub sądową sprawę czy odbyć wizytę lekarską, a w czasie okupacji nielegalne materiały dla ruchu oporu zza Sanu. Przy braku innych środków transportu byli oni jedyną dostępną możliwością dojazdu. Mój ojciec nazywał osoby korzystające z jego furmanki „pasisierami”. Od lat 60. XX wieku przesyłki transportowane były PKS-em czyli autobusem Polskiej Komunikacji Samochodowej, który kursował na trasie Rzeszów - Stalowa Wola. Część pojazdu wydzielona była tylko do przewozu poczty, konwojował ją pracownik pocztowy Piotr Bednarz z Krzywej Wsi. Potem już poczta przyjeżdżała do Kamienia tak, jak dziś, z Rzeszowa, firmowym samochodem Poczty Polskiej.
Początkowo było tylko kilka numerów telefonicznych w gminie, z biegiem czasu liczba ich się zwiększała .W latach 1960-1970 była centralka telefoniczna z 50 numerami telefonów, następnie wymieniono ją na 100-numerową.
Z placówki pocztowej mogły być wykonywane połączenia krajowe i zagraniczne. Helena Potańska, pracująca w tym czasie przy obsłudze centrali telefonicznej wspomina, że na połączenie do Stanów Zjednoczonych musiało się czekać nawet kilka dni, nie wiedząc nawet w przybliżeniu, kiedy ono nastąpi. Lokalną linię telefoniczno-radiową montowali i konserwowali: Józef Błąd, Józef Bochenek, Mieczysław Sudoł, Jan Kutyła, Jan Oczkowski, Stanisław Cyran i długoletni pracownik pocztowy Józef Krzyś. Całodobowo obsługiwali centrale telefoniczne: Maria Mędrala, Wanda Koper, Maria Tupaj, Helena Potańska, Stefania Janiec, Genowefa Kopacz i Czesława Miazga, Jan Kutyła.
Józef Bład montuje instalacje telefoniczną
Przy Urzędzie Pocztowym w latach 1960-1974 działał „Radiowęzeł Gminy Kamień”, którego głównym zadaniem było retransmitowanie krajowych programów radiowych i emitowanie lokalnych komunikatów, ale też mógł nadawać własne, autorskie audycje. Za opłatą montowane były w domach odbiorniki radiowe, wykorzystujące istniejącą sieć kabli telefonicznych. Instalowano je na ścianie, wiszące na stałe. Audycje własne to koncerty miejscowych zespołów muzycznych, szczególnie słynnych wtedy „Cebulów”, zapowiadane przez Edwarda Olko.
Naczelniczka poczty Helena Legutko
Po odejściu Heleny Legutko, po 17 latach pracy na stanowisku kierownika poczty w Kamieniu, jej obowiązki przejął w 1962 roku Władysław Czerepak, który pracował wcześniej w Urzędzie Pocztowym w Chmielowie, a po nim Helena Michnar, która zmarła nagle w 1981 r. W latach 1981-1988 Anna Kata, pracująca wcześniej w Urzędzie Pocztowym w Rzeszowie i Sokołowie pełniła funkcję naczelnika Urzędu Pocztowego w Kamieniu. W tym okresie pracowały tam również Maria Grabiec-Ćwikła, Helena Bałut i Helena Ścibior. We wrześniu 1988 roku na stanowisko naczelnika powołano Zofię Gutowską. Pozostali pracownicy w tym okresie to Krystyna Kozioł, wspomniani wcześniej listonosze oraz Tadeusz Haber, Edward Kata, Edward Woś, Marek Potański, Mieczysław Szczygieł, Zdzisław Bzduń, Niemiec z Podlesia oraz serwisujący i obsługujący centralę telefoniczną Józef Krzyś. W roku 1999 Zofia Gutowska przeszła na emerytuję, a stanowisko naczelnika urzędu w Kamieniu objęła Bożena Kucaba. Nadal pracowała tam Krystyna Kozioł oraz listonosze: Tadeusz Orszak, Kozara Eugeniusz, Kozara Edward, Tadeusz Wąsik.
Aktualna nazwa poczty to: Urząd Pocztowy w Kamieniu koło Rudnika nad Sanem. Naczelnikiem Urzędu Pocztowego jest Leszek Krasnodębski, na stanowisku asystenta pracuje Bożena Kucaba, listonosze: Tadeusz Orszak, Henryk Sądej i Mariusz Węglarz.
Budynek poczty w Kamieniu
Historię Poczty Polskiej i Telekomunikacji Polskiej w Kamieniu kończę na dniu 31 grudnia 2020 roku, dziękując jej byłym pracownikom za służbę i życząc obecnym sukcesów zawodowych dla dobra mieszkańców wszystkich wsi naszej gminy.
Bibliografia:
1. „Gazeta Narodowa”, wydanie z 1904 roku, nr 51, strona 2,
2. „Dziennik Polski”, wydanie z 1904 roku, nr 104, strona 51,
3. odpis z Kroniki Urzędu Pocztowego w Kamieniu, lata 1984-1985,
4. Tadeusz Krawczyk „Moje życie”, Rzeszów, 2020 rok.
5. Magdalena Bukowska-Zając - informacje i zdjęcia
6. Zofia Gutowska - informacje
7. Helena Potańska
8. Maria Tupaj
9. Teresa Czerepak
10. Tadeusz Orszak
11. Zdjęcie budynku poczty - Irena Maj Surdyka
Kamień, 2021-03-28
Opracował Józef Czubat |
