Zarząd Towarzystwa Przyjaciół Kamienia dziękuje za przekazanie 1% podatku i darowizn na działalność naszej organizacji pożytku publicznego.

     W ubiegłym 2021 roku 178 podatników przekazało 11.356 zł podatku.

Przedsiębiorcy:
Monika Socha - Kamień
Andrzej Piróg - Krąków
Grzegorz Kołodziej - Zalesie gmina Jeżowe
Andrzej Kiełb - Łowisko
Marek Partyka - Nowy Kamień
Piotr Cyrana - Krzywdy gmina Jeżowe
Jan Zarzycki - Jeżowe

Podatnicy z Kamienia:
Helena i Jan Orszak, Anna i Tadeusz Marciniak, Waldemar Kata, Zofia i Stanisław Bednarz, Władysława Olko, Halina Watras, Anna Surdyka, Krystyna Hanus, Małgorzata Bałut, Agnieszka Chłanda, Magdalena Bałut, Janina i Stanisław Stolarz, Anna i Tadeusz Rembisz, Elżbieta i Antoni Partyka, Iwona i Piotr Partyka, Mieczysław Sudoł, Maria i Piotr Świerad, Wiesław Bałut, Czesława i Kazimierz Barabasz, Wojciech Łach, Wiesław Mączka, Dorota Błądek, Krystyna Sitarz, Eleonora Błądek, Zofia Wyka, Leokadia i Mieczysław Bochenek, Roman Sądej, Renata i Krzysztof Stec, Helena Makówka, Natalia Piędel, Jacek Kowal, Stanisław Krzyś, Mateusz Zdeb, Joanna Ćwikła, Anna Delekta, Kacper Jasiński, Wiesława i Jacek Drelich, Zofia Sabat, Grażyna i Stanisław Baran, Adam Dudzik, Zofia i Jerzy Bednarz, Wiesława i Andrzej Majka, Krzysztof Majka, Joanna Mazurkiewicz, Anna i Tadeusz Kołodziej, Marta i Marek Oczkowski, Halina i Józef Saj, Elżbieta i Mirosław Piędel, Zbigniew Drelich, Zofia i Jacek Partyka, Tomasz Polak, Wiesława Wiśniewska, Teresa i Wojciech Sądej, Maria Piróg, Józef Mączka, Tadeusz Polak, Maria Grabiec, Iwona Demkowicz, Anna i Leszek Stec, Stanisława Koper, Weronika Partyka, Stanisława i Józef Czubat, Janina i Marian Bujasz, Genowefa Bednarz, Stanisław Wilk, Maria Tupaj, Maria Bajek, Teresa Szaro, Maria Piędel, Stanisława i Tadeusz Baran, Maria Rusin.

Podatnicy z Nowego Kamienia:
Lucyna i Piotr Czubat, Jan Szostecki, Rafał Chojnacki,Genowefa i Józef Saj, Stefania i Tadeusz Olko, Maria Czubat, Wiesław Żak, Stanisław Cyran, Władysława Story, Małgorzata Bujdasz, Elżbieta i Mirosław Piędel, Józef Oczkowski, Genowefa Chojnacka, Rafał Chojnacki, Marcin Bolko.

Krzywa Wieś: Adam Kołodziej, Małgorzata Sobczuk, Mieczysław Matuła, Maria i Wiesław Pirog, Grzegorz Zarzycki, Joanna i Mateusz Bednarz.

Łowisko: Bożena i Marek Zdeb, Beata i Grzegorz Boguń, Urszula i Jan Kida, Maria Król, Zofia Sączawa.

Podlesie: Adrian Socha, Magdalena i Dominik Kata, Agata i Jacek Socha, Ewelina i Piotr Bochenek, Janusz Partyka, Maria i Wiesław Gwóźdź, Barbara i Damian Kołodziej, Tadeusz Sabat.

Rzeszów: Kazimiera Stachowicz, Agnieszka Łukaszewska.

Warszawa: Hanna Uzdowska.

Przemyśl: Wanda Cyrano.

Lublin: Jadwiga i Piotr Leszczuk.

Kraków: Maria i Stanisław Urbanik, Krzysztof Uzdowski.

Zawiercie: Urszula i Józef Surdyka.

Gogolin: Rozalia i Karol Czekała.

Głogoczów: Anna Pawlik-Wywrot.

Wrocław: Teresa i Stanisław Siut, Magdalena Kochaniec.

Markowizna: Piotr Surdyka, Ewa i Wiesław Stec.

Cholewiana Góra: Małgorzata i Józef Socha, Hanna i Stanisław Olejarz, Stanisław Stolarz, Stanisława i Tadeusz Socha, Dorota i Patryk Tabor, Władysława i Stanisław Blajerski, Stanisław Sudoł, Wiesława i Henryk Tabor, Zbigniew Olejarz.

Jeżowe: Kazimierz Surdyka, Bożena i Tadeusz Zaguła, Aniela i Czesław Sabat, Krystian Drabik, Antoni Drzymała, Grzegorz Bednarz, Marek Rogala, Beata i Józef Mścisz, Barbara i Wiesław Biżior, Elżbieta i Marek Ciak, Jacek Krawiec, Stanisław Bednarz.

Opole: Magdalena Piędel.

Głogówa Małopolski: Jan Krawiec.

Myślenice: Paweł Orawin.

Łańcut: Teresa Skiba-Belcar i Marek Belcar.

Sójkowa: Józefa Uchańska.

Dzikowiec: Justyna i Tomasz Partyka.

Krządka: Dominik Gola.

Anonimowo wpłaciło 12 podatników: 3 z Rzeszowa, 5 z Kamienia, 2 z Nowego Kamienia, 3 z Niska, 2 z Nowosielca.

Darowizny od osób fizycznych:
Teresa Siut - Wrocław, Wiesław Mariusz Kołodziej - Legnica, Józef Rodzeń - Słupsk, Bronisław Rodzeń - Warszawa, Tadeusz Krawczyk - Palikówka, Alicja Hawro - Kamień.

Dochody: 1% podatku - 11.356 zł, darowizny - 1.935 zł, razem 13.291 zł.

     Uzyskane środki finansowe przeznaczyliśmy na: opracowanie i wydanie cyklicznego Rocznika Towarzystwa Przyjaciół Kamienia. Wydanie po raz drugi pierwszej części książki „Kamień w przeszłości i dziś” autorstwa Andrzeja Ruraka, zorganizowanie spotkania z okazji 20. rocznicy wybudowania w miejscowości Duble Krzyża Przełomu Tysiąclecia, prowadzenie strony internetowej Towarzystwa, koszty obsługi strony internetowej, wydatki biurowe. Koszty w 2021 r. wyniosły 12.190 zł.

     Dziękujemy serdecznie wszystkim ofiarodawcom i prosimy o przekazanie Waszego podatku i darowizn w roku przyszłym.
     Szczególne podziękowanie za współpracę przesyłamy Pani Monice Socha, właścicielce Zakładu Ubezpieczeń.

Zarząd Towarzystwa Przyjaciół Kamienia
Józef Czubat, Jan Orszak, Zofia Bednarz, Genowefa Saj, Mirosław Piędel,
Krystyna Hanus,Joanna Mazurkiewicz, Paweł Gutowski, Antoni Partyka

Kamień, 2 listopada 2022 r.

Opracował: Władysław Wąsik - Kamieniak mieszkający we Wrocławiu

• Lasowiacy utrzymywali się z uprawy ziemi zabranej puszczy, ale mieli też mocno rozwiniętą gospodarkę hodowlaną i leśną. W Kamieniu od dawna funkcjonowała Wspólnota Serwitutowa, w posiadaniu której były lasy na Podlesiu. W Nowym Kamieniu Borczyny są nadal lasem spółkowym - serwitutowym, którego udziały należą do części gospodarzy. Pierwsi osadnicy zapewne trudnili się łowiectwem (- głównie, jako tropiciele zwierzyny łownej oraz „nagonki” dla myśliwych i zapewne byli też kłusownikami), dlatego mamy rzeczkę, która zwie się Łowisko, a także sołectwo - wieś Łowisko. Lasy sprzyjały też pozyskiwaniu miodu. Bartnictwem początkowo zajmowano się okazjonalnie, podbierając miód dzikim pszczołom pozyskiwano świetne miody, zakładano też pasieki przydomowe. W rejonach występowania rud wytapiano żelazo z rudy darniowej. Podkarpacie znane było z produkcji smoły drzewnej, potażu (węglan potasu K2CO3 otrzymywany dawniej wyłącznie z popiołu drzewnego) wypalania węgla drzewnego. Okolice były terenami do pozyskiwania drewna, głównie budowlanego. Podobno też dostarczano materiały używane w budownictwie okrętowym jak: pakuły, smołę, potaż a nawet drzewo były spławiane przez flisaków z pobliskiego Ulanowa. Byli mistrzami w bednarstwie, ciesielce, stolarstwie, kołodziejstwie, garncarstwie, tkactwie czy nawet zabawkarstwie. Postęp techniczno-technologiczny sprawił, że niektóre zawody stały się dziś niepotrzebne, ale jest jeszcze wiele ludzi wykonujących podobne prace, tylko już przy pomocy innych narzędzi, maszyn, weszła automatyzacja i pewne czynności wykonują już roboty.

• Krawcy - bardzo popularny zawód w Kamieniu, nie wszyscy wiedzą, ale w Kamieniu było najwięcej krawców. W okresie międzywojennym znanym krawcem był Jan Sagan, za okupacji żołnierz BCh. W Nowym Kamieniu był nawet zakład produkujący kurtki zimowe prowadzony przez Andrzeja Sączawę. Mało tego, w zakładzie u „Jędrzeja” również można było nauczyć się tego zawodu, zawsze pracowało tam kilku czeladników. Ponadto we wsi funkcjonowało kilku, może nawet kilkunastu indywidualnych krawców, którzy szyli garnitury, spodnie, sukienki, spódnice, plisowanki, płaszcze i wiele innych potrzebnych części garderoby nieosiągalnych w handlu sklepowym. Warunkiem było posiadanie maszyny do szycia, na którą nie każdego krawca było stać. W Nowym Kamieniu krawcem był Jan (Jasiek) Wąsik, szył na zamówienia indywidualne, posiadał pracownię krawiecką w samym środku wsi. Zginął tragicznie przy wycince, został przygnieciony w Borczynach przez niezwalone, ścięte drzewo. W Górce krawiec o nazwisku Lis Bolesław specjalizował się w szyciu ubranek komunijnych oraz spodni i czapek. Krawcowa kojarzy się nam z reparacjami garderoby, ale to nic bardziej mylnego właśnie, jako szwaczki pracowały kobiety i na wsi, dla pań szyły głównie krawcowe! W Nowym Kamieniu jest jeszcze znana i ceniona Zofia Sitarz, która szyła bardzo popularne sukienki. Szyte były koszule lniane, zapaski, sukmany, poszwy na poduszki i prześcieradła oraz ozdobne kapy i obrusy.

• Stolarze - w Kamieniu było kilku dobrych stolarzy, takim znanym i cenionym stolarzem był Władysław Sabat. Posiadał profesjonalne maszyny jak: grubościówkę, wyrówniarkę, frezarkę, tokarkę, szlifierkę, trajzegę, wszelkie dłuta oraz heble. Ponadto posiadał specjalny stół - warsztat z uchwytami i zaciskami do mocowania obrabianego drewna. Wszystkie maszyny i narzędzia mieściły się w specjalnym pomieszczeniu - hali, gdzie wykonywano prace przy obróbce drewna. Pan Władysław potrafił zrobić meble takie jak: kredensy, szafy ubraniowe, łóżka, ławy, ale też stolarkę budowlaną: okna, drzwi, więźbę na dach, podłogi, sufity. Ciekawostką jest też to, że Władysław Sabat wykonywał także „oficerki” na wymiar ze specjalnymi prawidłami, a były to przecież wybitnie roboty szewskie. Mój ojciec takie buty „oficerskie” od Pana Władysława sobie zafasował i chodził w nich do kościoła albo na specjalne okazje rocznicowe. Do stolarzy zaliczyć należy także cieśli, tj. robotników budujących drewniane domy. Rzadko były budowane na wsiach domy z cegły, główny materiał budowlany stanowiło drewno pozyskiwane z pobliskich lasów. Specjalność ta była bardzo poszukiwana i ceniona. Stolarstwem i ciesielstwem trudniło się kilka rodzin jak: Kuduki, Bednarze, Sudoły i wielu innych. Zbudowanie domu drewnianego było bardzo pracochłonne, wymagało dużej wiedzy i precyzji. Budowano stosując tradycyjne, regionalne techniki, są to domy z ociosanych bali wzniesione bez użycia gwoździ.

     Dokument lokacyjny naszej wsi został podpisany przez króla Stefana Batorego w dniu 14 września 1578 r., a zatem w bieżącym miesiącu wypada nam świętować, rocznicę jej powstania.
     Z tej okazji publikujemy pierwszą stronę aktu lokacyjnego pochodzącego z 1578 r. oraz jego robocze tłumaczenie, uzyskane od Pana Janusza Ogińskiego autora książki „Ziemia Niżańska Królewszczyzny, dobra kameralne, powiat”, wydanego przez Wydawnictwo Sztafeta w Stalowej Woli. Towarzystwo dysponuje również fotokopią tego dokumentu uzyskaną z Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu dzięki staraniom naszego rodaka - Pana Władysława Wąsika.

Kamień, 2 września 2022 r.

Zarząd Towarzystwa Przyjaciół Kamienia

     "Uprawnienie lokowania wsi zwanej Kamień przy potoku Pruszyna dane szlachetnemu Studzieńskiemu
Stefan, z Bożej łaski król Polski itd., oznajmiamy niniejszym pismem, wszystkim, których to dotyczy, i każdemu z nich z osobna, a do których wiadomości pismo to dojdzie, że, ponieważ szlachetnie urodzony Andrzej Firlej z Dąbrowicy, kasztelan lubelski i starosta nasz sandomierski, doniósł nam, że wielkie szkody wyrządzane są naszym lasom i majątkom ziemskim, w starostwie naszym sandomierskim położonym, przez sąsiednich szlachciców, w tym miejscu, gdzie jest wieś Kopki, i wiele innych wsi, i że w żaden sposób nie można tym szkodom zapobiec ani zadbać o pomyślność naszych lasów i majątków ziemskich, jak tylko przez umieszczenie i wybudowanie w tymże miejscu, na nasz i Rzeczypospolitej pożytek, wsi, by jej mieszkańcy powstrzymywali sąsiednich szlachciców od wycinki naszych lasów i od polowania na dzikie zwierzęta, i by nie pozwolili, by ktoś majątki nasze brał w posiadanie. My przeto, pragnąc, ponieważ pragniemy, a także powinniśmy, zatroszczyć się o sprawy naszych dóbr, chcąc też pomnożyć nasze dochody i korzyści, idąc za tą radą starosty naszego sandomierskiego, uznaliśmy, że lokowanie i umieszczenie tej wsi powinniśmy powierzyć i zlecić szlachetnemu Janowi Studzieńskiemu, którego szczególne starania, troska, i wysiłek w zajmowaniu się sprawami gospodarskimi przez tegoż starostę nam polecone zostały, jako też pismem tym naszym niniejszym powierzamy i zlecamy, oraz dajemy mu i przyznajemy nienaruszoną i absolutną władzę i możliwość lokowania, erygowania, zakładania i zbudowania wsi zwanej Kamień, jako to się zwykło mówić, na surowym korzeniu, do granic dziedzicznych wsi pewnych szlachciców, zwanych Łętownia i Kopki, przy potoku nazywanym Pruszyna. I chcemy, by w tej wsi miał dla siebie dozwolone i swobodne, by lokować i ustanawiać tylu rolników to jest kmieci, na półwłókach, i tak samo zagrodników na określonych porcjach pola, ilu w obrębie granic naszych lasów, w tym miejscu się znajdujących, będzie można lokować i ustanawiać. Tymże rolnikom i wieśniakom wyznaczy majątki rolne dla wykorzenienia i dla uprawy, na ich własny użytek, do wspomnianej rzeki Pruszyna, a także innej rzeki zwanej Przędzel, oraz w innych miejscach stosownych i dogodnych, w obrębie granic tejże wsi Kamień. Będą także mieli wszyscy mieszkańcy wsi Kamień swobodną możliwość w sąsiednich lasach naszych pasania swojego bydła i trzody, oraz innych zwierząt pociągowych, oraz wycinki drzew i pni, na użytek budynków, oraz wycinki drewna wszelkiego rodzaju, na opał i na wszelki inny użytek domowy, w tychże lasach naszych.