Pani Karolina Gancarz wspomina swojego ojca Andrzeja Bałuta i brata Józefa Bałuta, którzy dzielili się z innymi swoją pasją muzyczną.

     Andrzej Bałut, ojciec Pani Karoliny był zdolnym stolarzem. Pracował na budowach i prowadził własny warsztat, gdzie wykonywał żarna. W trudnym czasie okupacji, „za Niemca”, zbijał także trumny. Mimo smutnego, pełnego grozy okresu, ludzie starali się organizować sobie też chwile szczęścia i beztroski. Wraz z sąsiadem - kowalem kół, organizowali wieczorne potańcówki. Jak wspomina Pani Karolina podłoga izby była pociachana od rąbania drewna, a ona bawiła się w wiórach. Proste warunki nie przeszkadzały w zabawie. Chłopi przynosili samogon, choć brakowało cukru, jedzono jajecznicę i zabawa trwała w najlepsze. Do tańca przygrywał Andrzej Bałut na skrzypcach, które własnoręcznie wykonał. Był samoukiem - grywał popularne ówcześnie przyśpiewki.

     Pani Karolina szczególnie wspomina produkcję skrzypiec, gdy ojciec w trakcie kolejnego etapu tworzenia powiedział, że teraz trzeba wstawić duszę. „A ja była strasznie ciekawa! Dusza… Wstawić duszę?! A to była taka podstawka, co się wstawiało do środka skrzypek”, element instrumentów smyczkowych łączący płyty pudła rezonansowego, który chronił instrument i przenosił drgania dźwiękowe. „Skrzypki zrobił sam i grał - takie dawniej były muzyki”.

     Zamiłowanie do muzyki przeniosło się także na brata Karoliny - Józefa. „Brat po wyzwoleniu pojechał do majątku na zarobek, tam kupił akordeon, poniemiecki. Sam się uczył grać”. Zakupiony akordeon wymagał drobnych poprawek. Pokleił je i na nich grał ze słuchu. Był jak ojciec, samoukiem. Przygrywał na zabawach organizowanych przez młodych. Spotykano się wieczorami, ktoś grał na bębnie, Józef na akordeonie. Z instrumentem chodził także podczas bożonarodzeniowego kolędowania z grupą innych muzykantów. Tak grywali „za chłopaka, za kawalera”. Później, jak już się ożenił i pojawiły się dzieci, oprawę muzyczną na potańcówkach i zabawach zapewniał zespół „Cebule”.

Józef Bałut z żoną Zofią

     Akordeon to nie jedyny instrument opanowany przez Józefa. Jak mówi Karolina, grał również na harmonijce ustnej - „A na organkach ślicznie grał. I na grzebieniu”. Kilkukrotnie brał udział w ogólnopolskim konkursie gry na harmonijkach ustnych w Centrum Kultury w Kamieniu.

     Pasję do muzyki odziedziczyły także wnuki Józefa - Ewelina i Piotr.

Informacje zebrali Irena i Stanisław (syn Józefa) Bałutowie

Sierpień 2021

     Film „Kamieńskie muzykanty” nagrano w 1992 roku dzięki staraniom Ośrodka Kultury w Kamieniu przy współudziale WDK w Rzeszowie.
     Scenariusz napisał Edward Konior.
     Reżyserem filmu był Czesław Drąg.
     Operatorami kamery byli Marek Urbanik i Edward Konior.

     Pomysłodawcy filmu przeprowadzili wywiady z muzykantami z gminy Kamień, które w wielkim skrócie chcemy przedstawić naszym czytelnikom. Nazwiska innych kamieńskich muzykantów, niewymienione w wywiadzie, przedstawimy w następnych opracowaniach.

     Ludwik Wójcik mieszkał w Nowym Kamieniu, sam nauczył się grać na wielu instrumentach muzycznych. Występując w zespole, na imprezach, konkursach i różnych uroczystościach grał na skrzypcach. Był jednym z niewielu w gminie, który potrafił wykonać skrzypce. Znał tajniki doboru drewna, czas jego leżakowania. Koncertował z Franciszkiem Piekutem, Ludwikiem Piekutem, Bronisławem Drelichem, Janem Szotem, Janem Majczakiem i innymi. Występował w kapeli ludowej w Kamieniu przez ponad 20 lat.

     Ludwik Piekut - były mieszkaniec Nowego Kamienia - kochał muzykę, sam nauczył się grać. Grał przeważnie na klarnecie. Występował z bratem Franciszkiem i Ludwikiem Wójcikiem. W wywiadzie wspomina o różnych przygodach, jakie ich spotykały gdy grali na weselach w różnych miejscowościach powiatu Nisko i Leżajsk. Mówił też, że granie na imprezach to była przyjemność, nie liczyły się tak bardzo zarobione pieniądze, choć były ważnym źródłem dochodu. Występował również w kapeli zorganizowanej w 1945 r. przez kierownika szkoły Wiktora Legutko.

     Anna Stępak, to była mieszkanka Błonia, solistka, instrumentalistka kapeli „Cholewiaki” Ośrodka Kultury w Kamieniu. Ojciec Anny, kochający muzykę samouk, grający na rożnych instrumentach, obdarzony pięknym głosem - jak wspomina solistka - przekazał jej w genach te umiejętności i umiłowanie śpiewu. Anna Stępak miała wyjątkowy głos. Pięknie śpiewała różne melodie ludowe w gwarze lasowiackiej. Doceniły ją za to różne gminne i wojewódzkie komisje konkursowe. Zdobyła również wyróżnienie na Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym.

     Ludwik Golas urodził się w Nowym Kamieniu, większość swojego życia spędził w Kamieniu Górce. Był długie lata członkiem gminnej kapeli przy Centrum Kultury w Kamieniu. Samouk, jako dziecko grał na prostych instrumentach. Jak wspomina, pasąc krowy, grał na wykonanej z gałęzi wierzby piszczałce, później kupionych na odpuście organkach a w kapeli na basach lub trąbce. Umiejętność grania nabył od swojego ojca. Melodie, które zapamiętał, często grał z wielkim sentymentem.

     Edward Piróg to były mieszkaniec Kamienia. Pochodził z bardzo muzykalnej rodzinny. Grał jego ojciec, grali bracia, grają ich potomkowie. Jak wspomina Edward - pierwsze kroki w muzyce stawiał pod nadzorem swojego wujka, brata mamy. Uczył się gry prywatnie. Zorganizował z braćmi rodzinny zespół muzyczny: Czesławem, Józefem, Lesławem i innymi. Grali na uroczystościach kościelnych, rodzinnych, dożynkach, uroczystościach gminnych, powiatowych czy też wojewódzkich. Był kierownikiem gminnej kapeli. Uczył młodzież kochać muzykę poprzez naukę śpiewu i tańca.

     Władysław Rząsa - mieszkaniec Łowiska. Od dziecka lubił muzykę, pobierał naukę u znanego organisty Żarkowskiego z Górna. Grał na akordeonie i organach. Bardzo lubił melodie ludowe i miejscowe przyśpiewki weselne.

     Zygmunt Bober. Prowadzący wywiad z Zygmuntem Boberem stwierdził, że jest on filarem obecnej kapeli działającej przy Centrum Kultury w Kamieniu pod nazwą „Cholewiaki”. Zygmunt mawiał, że muzyka jest bardzo ważna i potrzebna, bez muzyki nie ma życia. Zachęcał młodych do nauki muzyki i uczestnictwa w zespołach ludowych. Muzyka ludowa była, jest i będzie zawsze w środowisku wiejskim. Jego przygoda z muzyką, jak wspomina, zaczęła się w szkole podstawowej w okresie okupacji. Swoje młodzieńcze zainteresowania kontynuował po przejściu na emeryturę występując w kapeli przy Centrum Kultury w Kamieniu. Uczestnictwo w próbach i występy na rożnych uroczystościach były dla niego wielką przyjemnością.

     Stanisław Zarzycki - mieszkaniec Łowiska. Był samoukiem. Zaczął grać na akordeonie, a następnie nauczył się grać na kontrabasie. Muzyka towarzyszyła mu przez całe życie. Grał na różnych uroczystościach rodzinnych. Jako emeryt zaczął muzykować w kapeli przy Centrum Kultury w Kamieniu.

     Franciszek Stasiak, były mieszkaniec Krzywej Wsi. Opowiada, że nauczył się grać na różnych instrumentach - sam nie wiem, jak. W trakcie spotkania ze znajomymi grającymi w zespole zaproponowano mu, żeby spróbował zagrać na jakimś instrumencie. Podano mu klarnet. Jak twierdzi, spróbował, podmuchał i wyszła melodia. Grał też na saksofonie, organach, potrafił grać na każdym instrumencie. Mieszkańcy Krzywej Wsi bardzo lubili muzykę i śpiew. Bardzo chętnie zapraszał pan Wiktor Legutko, dawny kierownik szkoły w Kamieniu, nasze dziewczęta i chłopców do gminnego chóru. Mieszkańcy Kamienia oraz Krzywej Wsi mieli talenty do muzykowania, dlatego można naliczyć w Kamieniu ponad pięćdziesięciu muzykantów.„ Ja bardzo lubię grać - mówił pan Franciszek - różne marsze, przeważnie weselne. Swoimi umiejętnościami dzieliłem się z innymi. Grałem z różnymi zespołami, również w kapeli przy Ośrodku Kultury. Grałem dla przyjemności, nie dla pieniędzy, lubiłem skoczne melodie ludowe, przy których nogi same chodziły do tańca”.

     Stanisław Klimek, były mieszkaniec Łowiska. ”Graliśmy wcześniej ze starszym bratem na rożnych uroczystościach rodzinnych, ja przeważnie na perkusji. W Łowisku jest obecnie parę zespołów, w Kamieniu jest bardzo dużo muzykantów samouków grających muzykę ludową. Ja jestem taki muzykant pośrodku, lubię muzykę dawną, ludową ale również współczesną”.

     Franciszek Konior. W galerii kamieńskich muzykantów znalazł się również grający na skrzypcach w kapeli Centrum Kultury w Kamieniu pan Franciszek Konior. Swoją przygodę z muzyką zaczynał w wieku około 8 lat, grając na organkach przy pasieniu krów. Lubił muzykę, chętnie uczestniczył w próbach kapeli i wyjazdach na różne imprezy kulturalne. Jego zamiłowanie do muzyki kontynuuje syn i wnukowie.

     Stanisław Cebula - czwarty, kolejny syn w rodzinie Cebulów - wspomina występy w zespole rodzinnym, kapeli i innych zespołach. Bardzo ważnym zadaniem orkiestry grającej na weselu było wygrywanie „marszy” przychodzącym gościom. Dawało to pewne dochody muzykantom i satysfakcję uczestnikom wesela. Niezagranie marsza było bardzo źle przyjmowane. I mogło mieć przykre skutki dla orkiestry.

     Tadeusz Cebula to najmłodszy z braci muzykalnej rodziny. „Jako najmłodszy miałem - wspomina- dostęp do sprzętu muzycznego rodziny. Bracia grali w rodzinnym zespole, ja dołączyłem do nich, grając na akordeonie”.

     Stanisław Bochenek. Mieszka obecnie w Nowym Kamieniu. Swoje zainteresowanie muzyką oddziedziczył po dziadku. Zaczął grać na akordeonie, kiedy chodził do szkoły w Kamieniu. Kierownikiem szkoły był wtedy pan Wiktor Legutko, który prowadził zespół muzyczny. Po ukończeniu szkoły podstawowej nadal grał w zespole muzycznym. Następnie wraz z innymi zorganizował zespół muzyczny. Grywali na imprezach rodzinnych, zabawach, festynach.

     Antoni Łach - „Moja przygoda z kapelą sięga 1945 roku, kiedy ówczesny kierownik szkoły pan Wiktor Legutko zorganizował chór parafialny i kapelę. W kapeli grało nas 8 osób, między innymi Edward Partyka na akordeonie, Wójcik z Nowego Kamienia, Bronisław Drelich, Piotr Klimek. Skład osobowy i kierownictwo się zmieniało, ale kapela ludowa w Kamieniu była i nadal jest. Wyjeżdżaliśmy często, na różne imprezy kulturalne w województwie i poza województwem”.

     Na wspomnianej kasecie mamy również nagranie kapeli przy Gminnym Ośrodku Kultury w Kamieniu z 1992 roku.

Od lewej: kierownik kapeli Edward Piróg, jego brat Józef Piróg, solistka Anna Stępak,
Ludwik Wójcik, Franciszek Konior, Zygmunt Bober, Antoni Łach

Kamień, 22 sierpnia 2021

Opracował, wykorzystując zapisy kaset Józef Czubat
Korekta Genowefa Saj

Zarząd Towarzystwa Przyjaciół Kamienia składa podziękowanie za przekazanie 1% podatku i darowizny za 2020 rok.

W bieżącym 2021 roku podatnicy przekazali dla naszej organizacji pożytku publicznego 10.264 zł:

Przedsiębiorcy:
Kamień: Monika Socha, Marek Partyka, Józef Mączka, Stanisław Bednarz, Mirosław Piędel.
Zalesie (gmina Jeżowe): Grzegorz Kołodziej.
Łowisko: Jadwiga Cholewa.

Imiennie wpłaciło 161 podatników:

Kamień: Tadeusz Marciniak, Anna i Tadeusz Rembisz ul. Osiedle, Alina i Witold Kostka, Adam Przybylo, Waldemar Kata, Mieczysław Matula ul. Słoneczna, Elżbieta i Antoni Partyka - Duble, Adrian Socha ul. Rzeczna, Marek Świerad, Mieczysław Sudoł, Tadeusz Baran, Maria i Marek Błądek, Wojciech Łach, Jacek Kowal ul. Sportowa, Janusz Partyka- Podlesie, Tomasz Polak ul. Sanatoryjna, Natalia i Emil Piędel, Helena Makówka, Agnieszka Baran, Małgorzata Bałut, Roman Sądej, Zofia Sabat - Błonie, Eleonora Błądek, Dorota Błądek, Eleonora i Mieczysław Bochenek, Małgorzata Sobczuk ul. Słoneczna, Irena i Tadeusz Watras, Wiesława Wiśniewska, Marta i Marek Oczkowski, Grażyna i Stanisław Baran, Irena i Stanisław Piróg, Władysława Olko, Joanna Mazurkiewicz, Stanisława Koper, Stanisław Krzyś, Maria i Zbigniew Drelich, Wiesława i Andrzej Majka, Krzysztof Majka, Diana i Jan Kolano - Duble, Adam Dudzik, Czesława i Kazimierz Barabasz, Marzena i Wiesław Piróg - Krzywa Wieś, Joanna i Mateusz Bednarz ul. Słoneczna, Wiesław Gwóźdź ul .Brzozowa, Zofia i Jacek Partyka, Magdalena Bałut, Teresa i Wojciech Sądej, Wiesława i Jacek Drelich, Weronika Partyka, Anna i Tadeusz Kołodziej, Anna Surdyka, Maria Grabiec, Halina Watras, Genowefa Bednar, Stanisława i Józef Czubat, Zofia i Jerzy Bednarz, Tadeusz Magda, Marta i Bogdan Sączawa, Maria Piędel, Anna i Leszek Stec, Maria Tupaj, Barbara i Damian Kołodziej Podlesie, Anna Delekta, Stanisław Wilk, Zofia Bednarz, Tadeusz Polak ul. Sanatoryjna, Teresa i Marek Skiba-Balcer, Maria Piróg, Wojciech Chudzik, Krystyna Sitarz, Maria Bajek, Teresa i Edward Szaro, Lesław Piróg, Maria Szelążek ul. Krzywa Wieś, Piotr Świerad, Iwona i Piotr Partyka - Duble, Justyna i Tomasz Partyka - Duble.

Cholewiana Góra: Hanna i Stanisław Olejarz, Władysława i Stanisław Blajerski, Stanisława i Józef Socha, Maria i Marek Piróg, Stanisława Sudoł.

Jeżowe: Janina i Stanisław Bednarz, Helena i Tadeusz Siudak, Jan Zarzycki, Damian Mścisz, Aniela i Czesław Sabat, Bożena i Tadeusz Zaguła, Antoni Drzymała, Grzegorz Gielar, Joanna i Zbigniew Rurak ,Adam Cisek, Justyna i Mirosław Surdyka, Urszula i Wiesław Guściora.

Łowisko: Marek Zdeb, Józef Kiełb, Grzegorz Gumieniak, Stanisława i Zofia Sączawa.

Górno-Markowizna: Ewa i Wiesław Stec, Piotr Surdyka.

Warszawa: Bronisław Rodzeń, Hanna i Krzysztof Uzdowscy.

Wrocław: Teresa i Stanisław Siut ,Elżbieta i Józef Bereś-Pawlik.

Przemyśl: Wanda Cyrano, Aleksandra Foremny.

Wpłacili również: Urszula i Józef Surdyka - Zawiercia, Kazimiera Stachowicz - Rzeszów, Maria i Stanisław Urbanik - Kraków, Jan Krawiec - Głogów Małopolski, Maria Gola - Krzątka, Jadwiga i Piotr Leszczuk - Lublin, Grzegorz Kraska - Podwizdów, Anna Pawlik-Wywrot - Głogoczow, Rozalia i Karol Czekała - Gogolin, Paweł Orawin - Jawornik, Anna i Grzegorz Janczy - Tarnobrzeg, Barbara i Wiesław Bizior - Zalesie, Jan Pikuła - Łętownia, Józefa Uchańska - Sójkowa, Ewelina i Piotr Słoma - Nisko, Katarzyna Bujak-Cisek - Nowosielec.

28 podatników przekazało 1% podatku bez podania danych osobowych.

Darowiznę w kwocie 1.550 zł wpłacili: Prezes Banku Spółdzielczego w Kamieniu, Bronisław Rodzeń, Mariusz Kołodziej, Teresa Siut, Janina Krawczyk.

Dochody w 2020 r. wyniosły 12.602 zł, w tym:

wpłaty 1% podatku - 10.264 zł, darowizny - 1.550zl, zwrot wydatków - 799 zł.

Wydatki w 2020 r.wyniosły 9.935 zł, w tym:

wydanie kolejne książki „Kamień dziś i w przeszłości”, dokończenie budowy pomnika w Dublach, opłata strony internetowej, przesyłki pocztowe, materiały biurowe, obsługa strony internetowej Towarzystwa, wpłata na fundację dla chorych dzieci.

Na koniec 2020 r. Towarzystwo dysponowało kwotą 9.935 zł, zgromadzoną na rachunku bankowym.

Wszystkim ofiarodawcom serdecznie dziękujemy i prosimy o przekazanie 1% podatku w przyszłym roku.

Kamień, październik 2021 r.

Zarząd Towarzystwa Przyjaciół Kamienia
Józef Czubat, Jan Orszak, Genowefa Saj, Zofia Bednarz, Krystyna Hanus,
Joanna Mazurkiewicz, Antoni Partyka, Mirosław Piędel, Paweł Gutowski