Kilka lat temu na aukcji kolekcjonerskiej kupiłem dwie interesujące karty pocztowe. Ich nadawcą był Jan Sudoł, żołnierz armii austro-węgierskiej przebywający w rosyjskim obozie jenieckim w Poklewce w guberni permskiej.

     Pierwsza z nich, napisana dnia 1 lipca 1917 roku, adresowana jest do żony Jana, Agnieszki Sudoł Wąsikównej (zapewne: z domu Wąsik). Oto skan awersu:

     Treść znajduje się na rewersie i niezwykłym świadectwem tamtych strasznych czasów.

     Druga kartka napisana została 15 maja 1917 roku i adresowana jest do siostry Jana - Karoliny Sudołówny. Oto jej awers:

     W obu przypadkach Jan Sudoł korzystał z blankietów Austriackiego Czerwonego Krzyża przygotowanych specjalnie dla jeńców wojennych. Był to przesyłki bezpłatne, jednak podlegały podwójnej cenzurze - rosyjskiej i austriackiej.

     Proszę o pomoc w odszukaniu potomków Jana Sudoła i jego najbliższej rodziny. Być może wciąż mieszkają oni w Cholewianej Górze. Całkowicie bezinteresownie udostępnię rodzinie skany rewersów. Chętnie wysłucham też opinii rodziny na temat moich planów - zamierzam bowiem w przyszłości opublikować treść tych przesyłek jako dokumentów tragicznej historii sprzed ponad stu lat. Jeśli w przeciągu roku od podanej niżej daty nie zgłosi się do mnie żaden potomek Sudołów, uznam, że ta linia rodziny wygasła lub nie ma nic przeciwko moim planom przedstawionym poniżej.

Sławomir Kułacz, 15 kwietnia 2020

Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.

     Agnieszka Zaguła - urodzona w Rzeszowie, pochodząca z Kamienia, absolwentka Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Rzeszowie oraz Studium Filozofii Klasycznej w Rzeszowie. W 2007 roku zdobyła dyplom magistra sztuki na Wydziale Pedagogiczno-Artystycznym Uniwersytetu Rzeszowskiego. Pracę magisterską poświęciła zagadnieniu „Lalka w sztuce współczesnej.” Lalkarstwem artystycznym zajmowała się wiele lat. Ma na swoim koncie liczne wystawy indywidualne, między innymi w Rzeszowie, Tarnobrzegu, Kamieniu, Tyczynie. Od kilku lat zajmuje się renowacją zabytków (m.in. w Bazylice Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny OO. Bernardynów w Rzeszowie, w cerkwi w Smolniku nad Sanem, w kościele Św. Bartłomieja Apostoła w Staszowie, w kościele Św. Trójcy w Bogorii, w kościele Św. Jana Chrzciciela w Skalbmierzu, w kościele Przemienienia Pańskiego w Wiśniowej, w cerkwi Św. Paraskewy w Radrużu). Doświadczenie zdobyte w pracy przy renowacji wykorzystuje w autorskiej pracowni pisania ikon. Specjalizuje się w starych technikach malarskich oraz tradycyjnych technikach pozłotniczych.Agnieszka Zaguła jest artystą plastykiem, pedagogiem, scenografem. Kiedyś była znana dzięki lalkom artystycznym, ale od paru lat zajmuje się ikonami. Farby do ikon przygotowuje samodzielnie, uciera temperę jajową z suchymi pigmentami i odrobiną białego wina. – tak jak robili to dawni mistrzowie ikonopisania. Wszystkie materiały użyte w procesie powstawania ikon pochodzą ze świata organicznego. Podobraziem dla ikon jest deska z drewna liściastego lub iglastego. Pasjonuje się klasycznymi technikami pozłotniczymi oraz średniowiecznymi technikami malarskimi.

     Zawsze pociągało mnie solidne rzemiosło. Pracuję z najbardziej szlachetnymi materiałami jakie można sobie wymarzyć: złoto, srebro i surowe drewno. Na specjalnie przygotowaną deskę nakładam zaprawę kredowo- klejową. Końcowy etap to nakładanie laserunkowo kolejnych warstw malarskich temperą jajową. Najbardziej pracochłonnym i odpowiedzialnym jest etap złoceń i srebrzeń. Większość ikon na wystawie jest srebrzona. Specjalizuję się w złoceniu na pulment. Jest to metoda wymagająca dużej precyzji i dyscypliny, ale przynosząca doskonałe efekty pozłotnicze.

     Jest autorką licznych wystaw indywidualnych, współpracuje m.in. z Muzeum Dobranocek, Teatrem Maska, MDK w Rzeszowie. W Rzeszowie ma własną pracownię plastyczną, od kilku lat jest zakochana w ikonie, w technikach wymagających precyzji, wiedzy i skupienia.

     Stworzona przez Agnieszkę ZagułęIkona “Saint Iggy Pop” to nie dzieło przypadku. Jest zagorzałą fanką “ojca chrzestnego punka”. Kilka lat temu była na jego koncercie w czeskiej Pradze, rzeszowiance udało się dotknąć artystę. Ikona została umieszczona na oficjalnym profilu Iggy'ego Popa, legendy światowego rocka. Profil Igg'yego Popa obserwuje w Internecie ponad 300 tysięcy osób. On świetnie nadaje się na przedstawienie go w formie ikony. Chodziło mi też o pomieszanie konwencji – wyjaśnia. Prace nad ikoną “świętego” Iggy’ego Popa trwały blisko rok, zgodnie z zasadami sztuki ikonopisania. Deska pokryta jest zaprawą kredowo-klejową. Ikona jest srebrzona czystym srebrem – metodą na pulment, grawerowana i laserowana. Srebro przez kilka miesięcy było niezabezpieczone żadnym środkiem, aby ładnie zoksydowało, czyli nabrało charakterystycznego nalotu – wspomina prace nad ikoną Agnieszka Zaguła. “Święta” ikona Iggy’ego Popa ma wymiary: 1,5 m x 0,7 m. – Jestem zaskoczona, że artysta ją dostrzegł. Tak samo jest zdziwiona pojawiającymi się oskarżeniami o rzekomą obrazę uczuć religijnych. To moja wizja artystyczna ikony punk rocka. Artystka mówi, że połączyła tu swoje dwie pasje - sztukę ikonopisania z muzyką rockową. W podobnym stylu tworzyli w przeszłości inni artyści.

     Została wyróżniona w Plebiscycie “Kobieta Przedsiębiorcza Podkarpacia” pod patronatem Marszałka Województwa Podkarpackiego.

Źródła:
Aktualności TVP 3 Rzeszów, Redakcja rzeszow-news.pl, Teatr Maska: wystawa Agnieszka-Zaguła-ikony, materiały własne artystki.

Tekst opracował Mirosłąw Piędel z Zarządem Towarzystwa Przyjaciół Kamienia

     Protoplastą rodu, znanego jako właściciele i zarządzający browarem w Okocimiu, był Jan Ewangelista Götz, który urodził się ok. 1815 roku w Bawarii, a do Polski przybył w roku 1845. Od cesarza Franciszka Józefa w 1881 roku otrzymał szlachectwo z tytułem „Edler” i predykatem „von Okocim” oraz herb. Od tej pory występował jako Jan Götz-Okocimski. Jego syn, od 1909 roku z tytułem barona, Jan Albin Goetz Okocimski żył w latach 1864-1931. Ukończył Wydział Rolniczo-Leśny Uniwersytetu w Wiedniu. Był właścicielem Browaru Krakowskiego i Fabryki Wyrobów Słodowych. Mieszkał z rodziną w Brzesku. Pełnił szereg funkcji społecznych i politycznych, był działaczem gospodarczym. Po śmierci ojca w 1893 roku przejął rodzinny majątek oraz kontynuował inwestycje ojca w nieruchomości poprzez zakup majątków ziemskich i lasów.
     Z 12-stronicowego kontraktu kupna-sprzedaży zawartego 18 czerwca 1912 roku w Wiedniu, spisanym w języku polskim, przechowywanego w Muzeum Etnograficznym w Krakowie (L.rep.40203), który odnalazła tam Pani Anna Pawlik-Wywrot, wynika, że ”pan Rudolf hrabia Resseguier hipoteczny właściciel i fizyczny posiadacz dóbr tabularnych Kamień, sprzedaje JWp Janowi baronowi Götzowi Okocimskiemu na tegoż zupełną i niczym nieograniczoną własność powyższe dobra tabularyczne Kamień z wszystkimi gruntami drzewostanem, budynkami, tartakiem, dwoma karczmami (…) za 1,700.000 koron”. W 1918 roku zaś Rudolf Resseguier sprzedał mu majątek w Morgach z domkiem myśliwskim.
     Opis działalności tego właściciela wsi Kamień zawarty jest w książce „Ku pamięci potomków Jana Götza-Okocimskiego 1815-1893” wydanej w 1929 roku z okazji obchodów 80-lecia browaru w Okocimiu. Na stronie 31 tego wydawnictwa czytamy, że Kamień wśród 5 innych miast i miasteczek nadał mu honorowe obywatelstwo, a na stronie 30 - „O jego patriotyzmie i ofiarach dla spraw publicznych i dobra ogółu świadczą: (...) Darowizna dużego, murowanego budynku w Radomyślu n/Sanem, gdzie mieścił się urząd miejski, dla czytelni ludowej i związków kooperatywnych oraz na taki sam cel dużego, murowanego domu stojącego w gminie Kamień, koło kościoła”. Mowa jest tu o budynku w Kamieniu, w którym mieścił się Ośrodek Zdrowia z izbą porodową i mieszkaniem służbowym lekarza, a obecnie na tym terenie jest wybudowany budynek Poczty Polskiej i przystanek autobusowy.

Pałac myśliwski w Morgach Barona Jana Götza-Okocimskiego

Ośrodek Zdrowia w Kamieniu zdjęcie z 1975 rok.

     Po śmierci Jana Albina Götza-Okocimskiego jego majątek odziedziczył syn, Antoni Jan Goetz Okocimski (1895-1962). Zarządzał nim do września 1939 roku, kiedy to uciekł z rodziną przed nacierającymi wojskami niemieckimi. Zmarł bezpotomnie w Nairobi.

Mapa opisanych terenów

Bibliografia:
1. Gawlik j.S., Mietła M. Ku pamięci potomków Jana Götza-Okocimskiego 1815–1893 / [red. wyd.]. – Brzesko : Brzeskie Towarzystwo Gryf, cop. 2015. – s., [30 i 31],
2. Franaszak P.(2020), Rola rodziny Goetzów w rozwoju gospodarczym regionu, Pobrane z : http://tradycjegospodarcze.pl/tekst/99#footnote-ref-10.

Kamień 09.04.2020                 

op.JC